МХЕГ гэдэг субьектын өөрт ашигтай тодорхой хэсгийн чиг үүргийг шилжүүлэх хүрээнд чиглэлийн яамдуудын эрх, дарх албан тушаалтаны хууль бус үйлдлийг нэмэгдүүлэх, авилга хээл хахуулийн нөөцийг хангах үүднээс Засгийн газар хууль бус шийдвэрийг гаргаж УИХ –аар албажуулах зорилго агуулж байгаа нь илтэд 3 сая иргэний эрүүл, аюулгүй орчин амьдрах нөхцөл амьдралын баталгаа үндэстэний аюулгүй байдлын эсрэг, эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн хүрээлэлд багтах гэмт хэргийн шинжтэй зүйлийг үйлдэх гэж буй тул УИХ-ын гишүүд хууль хэрэглээ, уялдаа, түүний зохицолдооны хувьд зөв ойлгож, өргөсөн тангарагтай үнэнч байж, ард түмний үнэнч элч гэдгээ харуулах цаг хугацаатай нүүр тулж буй энэхүү хуулийн төслийг дэмжихгүй байхыг хүсэж байна.
Яамд нь МХЕГ-ын чиг үүргүүдийг хүлээн авч, шалгах эрх бүхий субьект болох явдал нь эрх мэдлээ хэтрүүлэн ажиллах нөхцөлийг хуулийн өөрчлөх замаар өөрсддөө давуу эрх олгож, мөн тухайн яаманд, тухайн чиглэлээр гомдол гаргах иргэний гомдол мэдээллийн дагуу ЗГХЭГ хяналт тавих юм гэнэ. Ийм хөгийн ард, нийтийн тархийг угаасан зөвхөн нам дагсан хэсэг бүлэг албан тушаалтан түүний ойр дотны хэн нэгэн хүний түрүүвчийг эрх зүйн хэм хэмжээгээр хамгаалсан, хангуулсан төрөөс боловсон хулгай хийх явдлыг дэмжсэн явдал болох талтай тул иргэд олон нийтэд, төрд тангараг өргөсөн, олон зуун албан хаагч, эх оронч, сэтгэлтэй хүн бүрийн өмнөөс сануулж байна.
Ер нь яамдын чиг үүргийг нэмэгдүүлж, 25 гаруй хуульд өөрчлөлтүүдийг хийснээр эцсийн дүндээ үүнийг санаачлагч үе үеийн төрийн албан тушаалд шунагчдын хязгааргүй хаанчлах системийг өөгшүүлсэн, зантайсан том эрх мэдэл бүхий дарга нартай болох улмаар төр иргэнээ айлгадаг эрсдэлд суурилсан шинэ субъектыг эрх зүйн хувьд тогтоосон, ардчилсан нийгмийн тогтолцоонд хөшиг татах зорилгоор оруулж ирж байна гэж харагдаж байна.
Энэ хүрээнд гаалийн болон мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас шаарддаг баримт бичгийн тоог бууруулах, биет үзлэг, шалгалтын давхардлыг арилгах, барааг улсын хилээр шуурхай нэвтрүүлэх зорилгоор хилийн мэргэжлийн хяналтын албыг гаалийн байгууллагатай нэгтгэхээр төлөвлөсөн гэдэг үнэндээ кейсийн хувьд гэвэл Монгол Улсын урт, дунд хугацааны хөгжлийн бодлогын баримт бичгүүдийн биелэлтийг хангах түүний хэрэгжилтэнд хуулийн хүрээнд бодлогын төлөвлөлтийн дагуу хяналт тавьж ажиллах МХЕГ-ын чиг үүргийг харьяа яамдуудад хуульд өөрчлөлт оруулах журмаар олгосоноор тухайн яам чинь өөрөө өөрийгөө хянахгүй, яамны үйл ажиллагааны зохисгүй явдлыг ямар ч иргэн, хувь хүн, ТББ хяналт тавих эрхгүй, тэгээд ч төр өөрийн тодорхой тооны улс төрчдийн хууль бус, иргэдийн хуулиар заагдсан эрүүл ахуй, хүнс, эм эмнэлгийн бүтээгдэхүүн болон бусад зүйлийг хэн нэгэн албан тушаалтаны хамаатан (эхнэр, хүүхэд, найз, хадам ээж, аав, нууц амраг, ах дүү гэх мэт) нөхдүүд хилээр зөөвөрлөх худалдан борлуулах ажилаа ямар ч хяналтгүй хийх боломжийг нээсэн явдал болох юм.
Ер нийгэмд мэргэжлийн хяналтын байгууллагын нэр хүндийг унагах, иргэд тэр тусмаа аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын энэ байгууллагад итгэх итгэл, хоорондын зөрчилдөөнийг гаргаж ирэх, цөөн тооны улсын байцаагчийн ашиг сонирхлын зөрчил, авлига хээл хахуультай холбогдсон, албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, бусдыг шахаж дарамталснаас үүдэлтэй асуудал, тэдний хариуцлагагүй үйлдлийг нийт албанд нь нялзаж, түүнийг улс төрийн зорилгодоо ашиглаж, МХЕГ-ыг татан буулгаж, хэлтэс хэлтсээр нь яамдад тараана гэсэн улс төржсөн асуудал болж хувираад багаа нь илт юм.
МХЕГ- нь аливаа эрсдлийг бууруулахын тулд хянаж шалгаад байхдаа гол нь биш, харин алдаа дутагдлынхаа талаар санал бодлоо хуваалцаж, төр, иргэн аж ахуйн нэгж хамтарч ажиллах нь чухал гэсэн бодлого баримталсан нь аж ахуйн нэгжүүдийг шалгалт нэрээр далайлгадаг, айлган сүрдүүлдэг, торгодог, шийтгэдэг, хүнд суртал гаргадаг механизмыг эрс өөрчилж, хамтран ажиллах, болохгүй байгааг нь зөвлөж, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгдөг, тухайн байгууллагын хөгжлийг дэмжсэн хяналтын үйл ажиллагаа бий болгосонд оршино.
Ингэснээр хянаж шалгадаг, тэр чинээгээр үргүй зардал их гаргадаг төрийн механизмуудыг өөрчилж, иргэдэд хамгийн ойр, итгэж болох, мэдэхгүй, болохгүй байгаа, тулгамдаж байгаа асуудлаа асууж, хамтран шийдэж болдог, итгэлцэл бүхий мэргэжил аргазүйн талаас нь туслалцаа үзүүлдэг, хамтарч эрсдлээ бууруулдаг төлөвлөгөөт болон төлөвлөгөөт бус хяналт, шалгалтаа графикийн дагуу үр дүнтэй гүйцэтгэлийн хяналт дор иргэд, аж ахуйн нэгжээс ирүүлж байгаа өргөдөл, гомдлын дагуу төрийн хууль хяналтын хүрээнд нэр төртэй гүйцэтгэж ирсэнээ дуулгах нь зүйтэй байх.
Мөн дэлхий нитийг хамарсан Ковид-19 цар тахлын хүнд бэрх үеийг МХЕГ-ын ажилтан албан хаагчид эрүүл мэндийн салбар, онцгой байдлын нэгэн адил өдөр шөнийг ялгахгүй, албан хаагчид өөрсдийн эрүүл мэндийг эрсдлээс үл хамааран зүтгэж гүйцэтгэж ирхэд Засгийн газраас нөгөө хоёр байгууллага албөан хаагчдын талаар сурталчилж, сайшаасан болохоос мэргэжлийн байгууллагын үүрэг роль оролцооны чадавхийг үнэлж дүгнэж нийтэд зөв ойлголт өгөх талаар нэг ч ажил хийгээгүй юм.
Энэ нь дээр дурдсанчилан тодорхой мөнгөний бүлэглэл Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдлын эсрэг үгсэн хувилдсан, бусдад давуу байдал олгох үүднээс, өөрт ашиг олох зорилгыг шат дараалан авсан он жилүүдийн үргэлжлэл болж байна.
Тиймээс энэ намрын чуулганаар авч хэлцэх яамдын чиг үүргийг нэмэгдүүлж, 25 гаруй хуульд өөрчлөлт хийх замаар Мэргэжлийн хяналтын газрын чиг үүргийг дордуулсан Үндсэн хуулийн тодорхой зүйл заалтын биелэлтийг хязгаарласан, Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлал зарим хэсгийг хангахаас зайлс хийсэн Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн хэрэглээний уялдааг тасалдуулсан гурван сая иргэдийнхээ эсрэг зогссон үйл явц болох тул сонгуульд зориулсан буруу харш пиараа зогсоож мэргэжлийн байгууллагын чиг хандлага, ерөнхий төлөв байдлыг бэхжүүлэн ажиллахыг эрх баригч та бүхэнд иргэд бид сануулж байна
11 comments
МУ-ын хэмжээнд МХ байгууллага 1000 гархан ажилтан албан хаагчидтай, Монгол улсын нийт төрийн албан хаагч 290.000 орчим. Нийт төрийн албан хаагчдын 0.5%-д ч хүрэхгүй. Өөр бусдаар төрийн албыг цомхотгох хүнд суртал авлигыг бууруурах зөндөө боломж байнаа. Үйл ажиллагаа чиг үүрэг давхардсан, хийх ажил багатай төрийн байгууллага, албан хаагч маш их байна. Алдагдалтай ажиллалаг ТӨХК, дэд сайд, бүх шатны орлогч, дэд дарга гээд данхар төр дээрээсээ эхэлж төрийн бүх шатанд аудит хийж цэгцлээсэй гэж хүсэж байна.
Авлигал, хүнд суртлын индексийн судалгаагаар хамгийн их авлиг авдаг салбараар Шүүх, Прокурор, Цагдаа, Газрын алба, Эрүүл мэнд, Боловсрол, Хил гааль, төрөөс зөвшөөрөл олгох үйл явц гээд эхэлж байна. /Гадаадын хараат бус судалгааны байгууллага/
Мэргэжлийн хяналт хэзээ ч стандарт баталдаггүй, харин баталсан стандартыг нэг мөр хэрэгжүүлдэг.
Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын нэр хүндийг унагах нэг шалтгаан бол Зөрчлийн тухай, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль юм. Зөрчил илэрсэн л бол хаа, торго, хураа, зогсоо гэдэг шаардлагыг прокуроос байнга шахдаг. Үүнийг хэрэгжүүлээгүйн төлөө прокуророос ирэх дарамт их.
Мөн дарга нар амьдралд хэрэгжихгүй тушаал шийдвэр гаргаж үүндээ мэргэжлийн хяналтыг хяналт тавь хэрэгжүүл гэж тулгадаг. Жишээ нь элдэв янзын хориглосон, цагийн хуваарь баталсан нийслэл дүүрэг аймаг сумын ИТХ, Засаг даргын шийдвэрүүд багтдаг.
Тиймээс хараат бус хөндлөнгийн чадварлаг, хүчтэй, цомхон, төрийн тусгай чиг үүрэг бүхий хяналтын байгууллага болгож үйл ажиллагаанд шинэчлэл хийж улам бэхжүүлэх ёстой гэж үзэж байна.
Хоол хүнс, хөдөлмөр, байгаль орчин бол хүний амь нас эрүүл мэнд, үндэсний аюулгүй байдалтай холбоотой асуудал.
МХЕГ-аас санхүүгийн хяналтыг Яамандаа салгаж ббаыгаад ЖДҮ-г цохиж өгсөн дөө. МАН -ынхан
Yag tegsen shuu Bolovsroliig mun adil baahan deed surguuliid ih surguuli bolj chanargyi chadvargyi bolovson huchin beltgegden garch bna…
Huuli, norm durem tuund niitsuulen gargasan durem jurmuudiin hergejiltiig hanguulja ajilladag uchir hun buhen durguj baih n zui esnii asuudal… Aj ahui negjuud hun daramtallaa geheesee iluu norm durmee huulia dagaad surval iim asuudal garahgui yumaa… Huuli zurchij torguulichaad daramtallaa gehee bolimoor yum shg er n bid nart ih asuudal baina… Shalguulah durgui dur zorgooroo uil ajillagaa yavuulj hun ardiin eruul ayukgui amidrah nuhtsliig aldagduulah sonirhol uunii tsaana ih hemjeenii ashig honjoo haigsad baina.
МХБ-ын нэр хүндийн унагасан бас нэг шалтгаан бол улс төрийн томилгоо, чадваргүй хэт олон дарга нар юм. Зөвлөн туслах үйлчилгээ, торгохгүй байх, шалгалт хийхдээ заавал мэдэгддэг байх зэрэг зүйлүүд нь мэргэжлийн хяналтыг ямар сүр сүлд хүчгүй болгосон гэж боддог.
төрийн үнэхээр цохмон чадварлаг болгох гээд байгаа бол
энэ олон зөвшөөрлөө цэгцэл
Бүх шатны орлогч, дэд сайд, дэд дарга, ашиггүй ажилладаг ТӨХК-уудаа хувьчил
төрийн албанд аудит хийж үйл ажиллагаа давхацсан байгууллагуудаа татан буулга. Жишээ нь аймгуудыг БОАЖГ-т усны асуудал хариуцсан мэргэжилтэн байхад сав газрын захиргаа байх ямарч шаардлага байхгүй.
Хувийн хэвшил хийж болох ажил үйлчилгээг төр хийх хэрэггүй. Жишээ нь жижүүр, харуул хамгаалалт, тогооч үйлчлэгчийг хувьд шилжүүл.
Төрийн албаны авто машины улсын дугаарыг өөр өнгөтэй болгох гээд уг нь хийе гэвэл амархан байгаа биз.
МХЕГ яг одоо эрүүл мэндийн даатгалаас араас орлоо доо хөөрхий. Учир юу вэ гэвэл эрүүл мэндийн даатгалыг эрүүл мэндийн яаманд нь өгчихөөөд хяналт хийлгээд ЭМБ-даа хянаж санхүүжүүлээд байгаа ухаантай. Сайд нь нэг гартаа ЭМБ -уудаа ажлаа сайн хийгээд хийсэн гүйцэтгэлээрээ санхүүжилтээ ав гэж шахна, нөгөө гараараа ЭМД тэр дундаа хэдэн орон нутгийн хяналтын эмч нараа сайн хянаад мөнгийн хасаад танаад өг гэнэ. Тэгж байснаа ЭМБ үйл ажиллагаа хэцүүдлээ энэ санхүүжилт олго ч гэдэг юм уу хааашаа юм мэдэхгүй 2 нүүртэй л нэг тийм ойлгоход хэцүү, Одоо энэ салбар салбартаа хяналт нь очихоор ба нэг тиймэрхүү юм болох гээд байгаа харагдана. Энэ бол маш том ухралт ! Энэ хэсэг бүлэг бизнесмэнүүд төрд байх хэсэгхэн хугацаагаа өөрсөддөө зориулан өөрчилж ард иргэдийг аюулд оруулж байгаа хэрэг
Ямар ч мэдлэггүй чадваргүй намын шахаагаар орж ирсэн ашиг сонирхолын зөрчилтэй улсын байцаагч нараас болж энэ байгууллагын нэр хүнд унаж одоо бүр тарах дээрээ тулж байна
Миний авах гэж байсан авлигыг та нар авах гэлээ гээд л байгаа юмаа даа
МХ-нхан дээр уран цэцэн донгодсон шигээ ажил хийдэг бол бид өөр түвшинд оччихсон. Том компаниудаас мөнгө аваад тэдний талд үйлчилдэг. Жижигүүдийг дарамталж торгож ажилладаг.
Төрийн хяналтыг нэг дор цэгцэлж нэгдсэн нэг удирдлагаар хангах, яамдын хөндлөнгийн оролцоог багасгах зорилгоор МХЕГ-ыг 20 жилийн өмнө нэгтгэн зохион байгуулсан. Миний гэр бүлийн хүн энэ байгууллагад хоёргүй сэтгэлээр 22 жил ажиллаж байна. Гэтэл сүүлийн жилүүдэд мэргэжлийн хяналтын ажлыг урдуур нь орж хийдэг гэхдээ ямар ч шийдвэр гаргах эрх байхгүй хэсэг нэгжүүдийг Нийслэл, дүүргийн ЗДТГ-аар бий болгосон. Мэргэжлийн хяналтын эрх ,үүрэг хийсэн ажлын ололт ач холбогдлыг бууруулах олон нийттэй харгалдуулах ажлыг урт хугацаанд хийж ирсэн байна. Чадвар муутай өр өврийн хаалгаар ч олон дарга ,мэргэжилтэнгүүд ч орж ирсэн. Бага багаар энэ байгууллагын хяналтыг яамд руу нь хүч тарамдуулсан. Ж: Санхүүгийн хяналт гм. Яамны сайд түүний багийн хууль бус шийдвэр, үйл ажиллгааг өөрий нь удирдлаганд байгаа албан тушаалтан чин шудрагаар гаргаж ирж чадах уу? Далжигнаад байвал ажлаас чинь хална шүү гэдэг биз дэ. Төрийн албаны хүнд суртал, дарамтыг энэ муу хэдэн байцаагч нар гаргаагүй. Амьдралд хэрэгжихгүй судалгаа муутай гаднаас хуулсан олон зуун стандарт дүрэм журмыг шат шатны төр захиргааны эрхтэн дархтангууд гаргаж биелэлтэнд нь хяналт тавь гэж МХ ажилтнуудаа хөөлөг биз дэ. Үйл ажиллгааг нь хаа торго эрхий нь хас гэж прокурорууд ч бас дарамтлана. Ядаж эд нарыгаа давхар хууль эрх зүйн сураглтанд ч суулгахгүй 4-5 жил сурч байж төгсдөг хэрэг шалгах эрхтэй болдог ажлыг зөрчлийн тухай хууль, зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулиар төрөөс шууд харьяалуулж өгсөн олон алдаа байнаа байна. Мөн энэ байгууллагын ажилтнуудын ажлын ачаалал харилцан адилгүй. Өглөө ирж бүртгүүлчихээд өдөржингөө утсаараа тоглож байгаад явдаг нөхдүүд олон бий. Гэтэл зарим нь ард түмэнд загнуулан загнуулан шургаж унтлаа зүтгэж байдаг.