updown.mnД.Бум-очир: Монгол угсааны цус гэж байхгүй
Сүүлийн үед Монгол үндэс угсааг үгүйсгэх, монголчуудыг хэн ч биш болгох гэсэн суртал ухуулга маш хүчтэй явагдаж байна.
Нэгэн үе нийтлэлч Баабар гэгч монголчуудыг бие даасан үндэстэн, угсаатных нь хувьд үгүйсгэж, монгол цус гэж байхгүй, “Антропологийн хувьд, Хань (Хятад) үндэстэн нь Өмнөд Хятад, Умард Хятад, Төвд гэсэн галбируудад хуваагддаг. Монголчууд Умард Хятадын ангилалд багтана” гэж бичиж байв. Гэхдээ Баабар бол түүхч, судлаач биш, ердөө л Баабар. Сайндаа л хятадуудаас хөлс авч бичээ биз гээд хүмүүс нэг их ач холбогдол өгч, тоогоогүй. Гэвч Баабарын суртал ухуулга зогссонгүй, харин ч бүр хүчээ авах шинжтэй байна.
Соёлын антропологийн доктор бөгөөд “Монгол телевиз”-ийн хөтлөгч хийж байсан Д.Бум-Очир Баабарын дээрх суртал ухуулгыг үргэлжүүлж, энэ тэнд ярилцлага өгч явна. 2017 оны 2-р сарын 22-нд тэрээр ikon.mn сайтад ярилцлага өгөхдөө монголчуудын угсаа гарвалын талаар ингэж ярьжээ:
“Хүмүүсийн зарим нь аман баримтад, нөгөө хэсэг нь түүхэн баримтад итгэдэг байж ч болно. Тиймээс, Монголчуудын угсаа гарлыг шууд “ийм” гээд оноон хэлэх боломжгүй, маргаантай асуудал юм.”
“Хүннү бол Монгол биш гэдгийг л ойлгох хэрэгтэй. Хүннү бол Хүннү. Тэдний дотор Монголчуудын өвөг болсон хүмүүс байсан байж болно.”
“Түүх соёл, газар нутаг, уг гарлын талаар ямар нэг байдлаар холбогдох нь тодорхой боловч нэр томьёоны хувьд, Хүннү болон Монгол хоёр тусдаа.”
“Чингис хаанаас өмнө Хүннү гүрэн хүртэл маш их холилдсон хүн амтай байсныг дээр дурдсан. Тэдний үр хойчис нь бид. Тиймээс “ЦЭВЭР МОНГОЛ ҮНДЭСТЭН ГЭЖ БАЙХГҮЙ” гэж манай МУИС-ийн угсаатаны зүйч С.Бямбадорж багш нэг ярилцлагадаа хэлсэн байдаг. Энэ үнэн.”
“Өнөөдрийн Монголын ард түмэнд бүгдэд нь Чингис хааны удмын хэв шинж байх албагүй шүү дээ.”
“Монгол гарал угсаа бидний цусанд байдаг” гэж хэлээд байна л даа. Гэхдээ Монгол угсаа цусанд байдаг юм биш.”
Аагий
Эх сурвалж Gashuun.mn
50 сэтгэгдэлтэй
Зочин
2017-04-16 08:11 08:11
ok
Болох л хэрэгтэй
2017-04-22 16:44 16:44
Зовхон оорсдийгоо л монгол гээд байдаг халх-манжууд сайн сонсоод аа.
Z
2017-04-23 01:26 01:26
Ene yariltslaga ugsun hun bol hujaagiin erliiz mun. Haanaas yugaa unshij ireed Mongol unedesten baihgui tsus baihgui hutsaad unav?
Huuhed turuhud nuruun deer ni baidag huh temdegiig yu gej tailvarlah ve tegvel?
Зочин
2017-04-23 09:38 09:38
Цэвэр үндэстэн гэж байдаггүй нь үнэн. Гэхдээ Хүннү, Сяньби, Нирун бол Монголчуудын өвөг мөн. Соёлоороо ч угсаа гаралаараа ч тэр
Mongol tsus
2017-04-16 09:27 09:27
Medeej yg tsever mongol ugsaa,mongol tsusiigtodorhoiloh bolomjgui,halh undesten bol tsever mongol gesen tomieon deer bat zogsoh heregtei.busad ystanguud bol mongoliin baruun gar gesen oilgoltod hamaaragdana
mald
2017-04-22 17:12 17:12
Erguu shees mini odoo bugdiig todorhoildog bolson uurshigee malnii zohoil unshaj baihaar uur sain yumbunsh
Зочин
2017-04-20 16:23 16:23
монгол цус гэхээс илүү монгол соёл, монголоо гэх сэтгэл л байдаг юм шүү дээ.
Зочин
2017-04-23 09:19 09:19
za daa ter chini l barag unen shyy..
Зочин
2017-04-24 09:25 09:25
like
zz
2017-04-21 12:09 12:09
ene odo hyatad taliin site yum uu haashaa yum be
ганаа.
2017-04-21 16:02 16:02
Энэ хүн эрүүлүү эсвэл захиалгаар ийм юм бичээд байна уу.монгол цус монгол ген хэзээ ч тасрахгүй үигэлжилсээр ирсэн цаашид ч үргэлжлэх болноо
sookoo
2017-04-22 03:28 03:28
Д.Бум-очир гэж залууг гайгүй юм болов уу гэж ихэд үнэлж байсандаа бүр ой гутчихлаа. Эрүүл солиотой нь мэдэгдэхгүй мал байсан байжээ.
Bi
2017-04-23 10:37 10:37
Evluuleg hiicheed bolovsrolgui munhag haranhui humuusiig taltsuulaad budliulaad baih yumdaa
Зочин
2017-04-23 12:48 12:48
yamar ch barimtgui mdeeleld itgedeg chi ooroo mal. Bum~Ochir bol sain sudlaach hun. harin siteiin mdee bol mdee bish zugeer l setguulzui. hog shaaruud setguulzuin shawhruug huraaag gazardaa
Зочин
2017-04-22 16:20 16:20
Сүүлийн үед өөрийгөө бусдад таниулах гэж мэдрэлээрээ сигадсан нөхдүүд олон болжээ
NB
2017-04-22 16:41 16:41
Erdemted bol ulsturchid bishee, ted busdad taalagdakh gej yaridaggui, uneniig l kheldeg. Unen l biz, khend khamaatain be? Eneniig sonirkhdog khumuus ni ter antropologichid ni uursduu l baidag, yarij l baig sudalj l baig. Mongol gej uls baigaa ni unen, mongol gej undesten baigaa ni unen, baisaar baikh ch bolno.
би монгол хүн!!
2017-04-24 11:43 11:43
Довтор эрдэмтэд шилдэг нийтлэлч гээд байгаа этгээдүүд бүгд “улстөрчдөд” үйлчилгээ үзүүлэгчид!!!!Тэд улстөрийн тухайн үеийн дэглэмийг магтан дуулагсад!!! тэгэж хоолоо олж иддэг! Ийм бусармаг үйлст зүтгэгснийх нь төлөө довтор эрдэмтэд цол өгч хэлж ярьж бичиж байгааг нь улам үнэмшилтэй болгодгийг анхаар!
Www
2017-04-22 16:43 16:43
Bum -ochir gej hogiin pizda. Huuramch boo nariig toruulegch
Зочин
2017-04-22 16:50 16:50
Zaoo za bur undesteneer uguisgeed hayachihdag yum baijee
hujaa baavar
2017-04-22 17:10 17:10
Hujaa baavariin bugsnii alchuur hurliiz novsh doo ene
Хишигээ
2017-04-22 17:56 17:56
Бум очир овоо залуу гэж бодож явлаа эндүүрч бж.мөнгөтөй хятадын захиалгаар иим юм хэлэх гэж дээ турсага чинь цусаар урс гэж…
Зочин
2017-05-04 20:23 20:23
Tiim bna hog bj
Зочин
2017-04-22 19:53 19:53
shal teneg zaluu sanagdla
Хэн нэгэн
2017-04-22 21:18 21:18
Бум очир ямар буруутай юм бэ?Энэ хүн чинь Монгол угсаатны түүхийг дэлхийн өнцөг булан бүрт хүрч судалж ирсэн судлаач боловсролтой хүн.Эх орноо хайралдаг эх оронч мундаг залуу. Монгол угсаатны тухай маш сонирхолтой нэвтрүүлэг бидэнд хүргэж ирсэн хөдөлмөрч хүн шүү.Та бид бодит түүхээ яагаад хүлээн зөвшөөрдөггүй юм бэ? Түүхээ үнэн бодитоор нь мэддэг байж,байж улс орон хөгжил дэвшилтэй, эв нэгдэлтэйгээр урагшлана, хөгжинө.Би халх хүн. Гэвч би энэ тэнэг оркууд шиг юу ч мэдэхгүйгээр цээжээ дэлдэхгүй.Хий хоосонби цэвэр халх, цэвэр монгол цустай гэж хийрхсээр бид мөхлийн ирмэгт ирээд байна.Тэгвэл бид зүгээр л саяхны түүхээ харахад л цэвэр монгол гээд байгаа халхууд бид бүгд л манж хятадад дагаар орж байсан хөдөлшгүй үнэн түүх байгаа шүү.Өнөөдөр бид өөрсдийгөө харцгаа.Маш том газар нутагтаа, маш ядуу,амьдарцгааж байна.Хэдэн төгрөгөөр хэмжигдсэн ядуу сонголт хийдэг,Хэн юу хийсэн, юу хийж бүтээх чадвартайг нь биш,чадваргүй хулгайч нараа сонгочихоод ямарч тэмцэлгүй идүүлсэн,доромжлуулсан хүлцэнгүй цэвэр халхын хоосон цээжээ дэлдсэн түүх иймэрхүү л байна даа.
Зочин
2017-04-23 21:03 21:03
Яг үнэн ш дээ. Судлаад шинжлээд үзсэн хүн үнэн юм ярихад юундаа бухимдаад байдаг байнаа. Түүхийн ном унш өөрийн гарал үүслээ судла дараа нь ойлгоно доо. Юу ч судлаагүй уншаагүй байж мэдэмхийрэх хийрхэх дон тусчээ энэ хүмүүс. Мундаг судлаачид баяр хүргье
zochin
2017-04-24 11:13 11:13
yag zuv yarij Heden erliij hurluuj mungunuus ekh ornoo uguhuus butsahgui teneg orkuud hoorond ni yas hayaj bn mongolchuudiig halkh durbud bayad buriad geed hoorond ni muudaltsuulj uursduu bakh tabaa hangaj bn
Зочин
2017-04-22 22:51 22:51
Baavar ih sonin yriatai.bolobsrol medleg n tiim ym shig bilee.uuriiguu hyatad shustai geed zarlaad hyataduudaas tuslamj mungu avch erinhiilugch boloh ni l dee.odoo hichneen jil tur zasaggui deeree tolgoigui yvlaa.odoo xorzorigtoi shiidemgii hun songooroi.
Зочин
2017-04-22 23:03 23:03
Хэдэн жилийн дараагаар Монгол гэж угсаа байхгүй Чингис хаан Монгол хүн байгаагүй гээд л дэлхийгээр зарлаад явж байх вий дээ. Маш буруу санаа мэдээ өгөөд байна даа. Элдэв санал дэвшүүлж байгаа бол түнийгээ баталж байж олон түмний хүртээл болгох талаар сайн бодох хэрэгтэй. Бидний болгоомжлоод байдаг нөгөө аажмаар урвуулж уусгах арга гэдэг чинь л энийг хэлээд байгаа шүү дээ… Монголын нууц товчоо дээр Монголчуудын гарал үүслийн тов тодорхой биччихээд байхад энэ нусан жур юугаа балайраад хэний зохиолыг уншихаад дүвчингээд байгаа юм болоо.
Turuu
2017-04-23 00:12 00:12
Танai emeegiin emee xytad.manj xuntei der neg baisaniig tsewer mongol tsus gexuu ……..ai…!!
Монгол
2017-04-23 03:51 03:51
Бид Бөртэ чоно гуа маралын удам жинхэнэ монгол угсаатан. Монголынхоо нууц товчоог уншаад түүх соёлоо судалсаны дараагаар Монголчуудаа үгүйсгээсэй. Би бол Монгол цустай монгол хүн. Би бол Чингис хааны удам Монголын хойч үе.
Сэлэнгийн чоно
2017-04-23 04:20 04:20
Хүннү Сүннүгийн үеэс дэлхийд сонсогдож явсан ” Их Монгол улсын түүхтэй бид одоог хүртэл байж л байна
Бумаагы ах
2017-04-23 07:55 07:55
Нүгэл болно шүү
Зочин
2017-04-23 12:35 12:35
Дулам гуайн хүү ч дутуу самуурчээ, ер нь анхнаасаа их л дэвсэн нөхөр харагдаж байсан цэвэр судалгаагаар дагнаагүй хөтлөгчийн хэмжээнд өөрийгөө бэлдсэн.
Дорж өвгөн
2017-04-23 15:48 15:48
Дулам хятадын эрлийз шүү дээ. Ийм байхад энэ хүүгийн буруу гэж юу байхав. Цус цусаа татнаа гэж нэг үг бий дээ. Тэр нь л одоо энэ шүү дээ.
Зочин
2017-04-24 18:45 18:45
Одоо бүр амар юм болох нь шив дээ. Баянхонгорын Баянбулагаас ядахдаа тийм данхар толгойтой, паадгар явдалтай Хядад байж байх уу? Эвлүүлэг хийчихээд ингэх ямар шаардлага байна аа. Энэ бол манай сэтгүүл зүйн байгаа царай. Бичсэн хүмүүст нь хариуцлага тооцох хэрэгтэй.
teneg gar
2017-04-23 16:35 16:35
Aliva uls oron yamarch tohildold hursh ulsuudtaigaa holildson baidag tiim bish uls haana bna soyoliin hev hemjee amdrah hev mayagaa bie biendee bga ch gesen shingeedeg vg helleg ner tomyonoos ahuulaad ter talaas ni harj helee bailgvi dee buruu bodool baival yuch gesen buruu bolno
ain
2017-04-23 18:16 18:16
Кятдийн соёлын довтолгоо юу энэ
Mongol tsus
2017-04-23 21:04 21:04
URVUULAN uusgaj,USTGAN muhuuh VZEL surtaliin DAIN eheljee ! Gashuudan HARAMSAAD barshgvi ee !!!
Улаан
2017-04-24 00:31 00:31
Энэ ийм учиртай юмаа. Энэ жил чинь 1-рт Ц. Элбэгдорж гэж хулгайч хийсэн бүх нүглийнхээ хариуг амсахгүй бултах гээд монголчуудын анхаарлыг их олон зүйл рүү хувааж сарниулаад байгаагын нэг жишээ нь юмаа. 2-рт Ерөнхийлөгчийн сонгууль болох гэж байна. Энэ нь бас л өмнөх хулгайч нарынхаа булхиаг нуусан. Монголын ард түмнийг ядуу байлгаж, өөрсдийн хэдэн гэр бүлүүдийг хэтэрсэн тансаг байлгахын төлөө иргэдын нуруун дээр татварын, өрийн дарамтыг үүрүүлсэн бодлогыг үргэлжлүүлж авч явах бас нэг хулгайчыг сонгуулах гэж хичээж байгаа юм. Одоо ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэдшихээ зарласан бүх хүмүүс но-той, ноцтой хүмүүс. Харин хэн нь ард түмэндээ гараа сунгаж чадах вэ, хэн нь удам дамжисан Монгол угсааны хүн бэ?, гэдэг дээр анхаарлаа хандуулсан нь дээр. Эцсийн эцэст бид ноход биш учир доромжилсон хулгайч болгоны хаясан ясыг булаацалдаж хэдий болтол хэрэлдэж уралдах вэ? Монгол гэсэн хүн бүхэн гэгээн оюундаа тунгаан, үндэснийхээ язгуур эрх ашиг, үр хүүхдүүдийнхээ төлөө эвлэлдэн нэгдэж, жагсаал цуглаан болгонд залуу хүн бүрийг очиж байхыг шаардаж байна.
Mongol
2017-04-24 09:58 09:58
Za da yur n hureend bsan hed ch hujaagiin erliizuud shude ingeed bodohoor tsever tsusnii Mongol hun gej bh ch ymu ali neg it deeree gadnii tsustai holildson l bj taarna. Hamgiin gol zuil bol Mongoliin tuluu tsohiloh zurh ym shude
Tuul
2017-04-24 22:34 22:34
Ta zov khellee. Ekh oron, gazar nutag, ard tumnii amjirgaany asuudal l gol n baina. Yamar tsustai bsikh n khdnd khamaatai yum be? Mongol ulsyn irgen l bol boloo biz dee.
turuu
2017-04-24 10:53 10:53
odooch hun bur yu durtaigaa bichdeg boljdee , niigmiig hagralduulhad ih amarhaan bolchihojdee
эрлэг
2017-04-24 20:04 20:04
Энэ чинь харин гэдсийг нь гарт нь бариулчихаар лалар уу аан
Tuul
2017-04-24 22:28 22:28
ta bukhen geniin shinjilgee khiilgeed uzeerei. Tsever mongol garakhgui, kholildson yum l garna
mg
2017-04-24 23:22 23:22
Tv ni zugaa tsengellin reclam hoorondiin zai buglsun hugiin garshdee. Mongol ugsaa soyol geed chuhal sedev yarihad sachini hurehguishdee. Odoo tur niigmiig iim archaagui iumnuudaas tseverleh tsag bolson bna shuu.
g
2017-04-24 23:31 23:31
Etseg ni huugiinhee yariag sonsood iugej bodoj baigaa bol. Uurii tur uls, garal ugsaagaagaa uguisgej baigaa bol oyun bodol ni huurshij uguirsen amitani shinj bh. Baruuni soyoloos bolson boloogui zuuguul ereever huraavar uhuulagt munharchaad iu iu genuu. Hol ochij hutsdaa,
Зочин
2017-04-25 02:34 02:34
Хэн нэгний дутуу дулимаг үгээр үг хийж үзэн ядахаасаа өмнө яг юу ярьсныг нь эндээс үзээд өөрсдөө дүгнэлт хийцгээгээрэй. https://www.facebook.com/baagii.nyamdavaa/videos/1465959463438516/?pnref=story
Зочин
2017-04-25 12:00 12:00
Хүннү бол угаасаа монгол биш л гэдэг шд. Угсаатан судлаач хүн үгээ хэлж байхад юунд боргоном бэ. Эсвэл та нар угсаатан судлалаар доктор профессор болцгоочихсон улсууд уу?
Зочин
2017-04-27 15:03 15:03
yu geed bain
He
2018-04-26 20:18 20:18
Budaach budaach geheer sahalaa budna gegcheer ene bur erdemtei geheer huuruud tenegtmoi boljee