Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагчийн үйл ажиллагааны хөтөлбөрт технологийн шийдлийг ашиглан иргэдэд нээлттэй “Ухаалаг хот бий болгоно” гэсэн зорилт дэвшүүлсэн. Уг ажлын хүрээнд төрийн үйлчилгээг цахим системд нэвтрүүлэх байнгын ажиллагаатай ажлын хэсгийг байгуулсан бөгөөд энэ талаар нийслэлийн Мэдээллийн технологийн газрын дарга О.ЧИНЗОРИГТОЙ ярилцлаа.
-Төрийн үйлчилгээг иргэдэд ойртуулах зорилгоор цахим системийг нэвтрүүлэх ажлын хэсэг байгуулсан. Энэ талаар мэдээлэл өгнө үү?
-Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч нь хотынхоо 1.3 сая иргэнд төрийн үйлчилгээг хүндрэл чирэгдэлгүй үзүүлэхийн тулд энэ ажлын хэсгийг байгууллаа. Нийслэлээс үзүүлж байгаа төрийн үйлчилгээг цахимжуулах, Нийслэлийн засаглалын үйл ажиллагааг мэдээллийн технологийн шийдлүүдийг ашиглан сайжруулах, нийслэлийн иргэдийг ил тод мэдээллээр хангах бодлогыг боловсруулж хэрэгжүүлэх үүрэг бүхий ажлын хэсэг юм.
– Мэдээллийн технологийн чиглэлээр ямар ямар ажил хэрэгжүүлж байна вэ?
-Нийслэлийн орон зайн дундын мэдээллийн санг бий болгох томоохон ажил ид өрнөж байна. Нийслэлийн харьяа байгууллагуудад төрөл бүрийн мэдээллүүд байдаг боловч энэ мэдээллүүдийг нэгтгэн харж дүн шинжилгээ хийх боломж хязгаарлагдмал байна. Үүнээс шалтгаалан судалгаа шинжилгээ муутайгаар шийдвэр гаргах явдал байдаг. Үүнийг шийдвэрлэх зорилгоор орчин үеийн хотуудын ашиглаж байгаа газарзүйн мэдээллийн системд суурилсан мэдээллийн сантай болж байгаа юм. Энгийнээр тайлбарлавал, орон зайн буюу газарзүйн байршилтай холбоотой мэдээллийг бусад нийгэм, эдийн засгийн статистикийн тоон мэдээллүүдтэй хамтад нь харж хотын удирдлагууд дүн шинжилгээ судалгаанд суурилсан шийдвэр гаргахад дэмжлэг үзүүлэх, иргэдийг нээлттэй мэдээллээр хангах гээд олон давуу талыг бий болгоно.
– Авто тээврийн хэрэгсэлтэй холбоотой аппликейшн нэвтрүүлэх гэж байгаа талаар тодруулбал?
-Нийслэлд өдөр тутмын хөдөлгөөнд оролцож байгаа 460 мянга орчим тээврийн хэрэгсэл байна. Тээврийн хэрэгсэлтэй холбоотой асуудлууд олон байдаг шүү дээ. Тухайлбал, жолооч, тээврийн хэрэгсэл, даатгал, оношлогоо, торгууль, татвар осол, мэдээж замын түгжрээ, зогсоол агаарын бохирдол такси, нийтийн тээвэр гэх мэт олон асуудлыг зохицуулах шаардлага үүсч байна. Иймд Нийслэлийн Мэдээллийн технологийн газраас иргэдийн амьдралын өдөр тутмын хэрэглээ болсон авто тээврийн хэрэгслийн мэдээллийн дундын санг бий болгож тээврийн хэрэгсэлтэй холбоотой мэдээ мэдээллийг иргэд олон нийтэд нэг дороос өгөх боломжийг бүрдүүлэх, үйлчилгээг хурдан шуурхай тэгш хүртээмжтэй хүргэхээр SmartCar цахим системийг нэвтрүүлэхэд бэлэн болоод байна. Уг цахим систем болон ухаалаг утасны аппликейшнээр дамжуулан эзэмшиж буй тээврийн хэрэгслийн мэдээллийг хянах, aгаарын бохирдлын татвар, зам ашигласны төлбөрөө орон зайг үл хамааран онлайнаар төлөх боломжтой болж байгаа юм.
– Нийслэлийн хөрөнгө оруулалтаар ямар ажил хийж байна вэ?
-Нийслэлийн төрийн үйлчилгээнд Төрийн мэдээлэл солилцооны “ХУР” системээр дамжуулан нэгэн шинэ системийг нэвтрүүлж эхэллээ. Иргэд төрийн үйлчилгээг авах гэж өөр төрийн байгууллагаас лавлагаа хуулбар авдаг, чирэгдэл үүсдэг асуудлыг шийдэх зорилготой юм. Нийслэлийн үйлчилгээний нэгдсэн төвөөс үйлчилгээ авч буй иргэд цахим үнэмлэхтэйгээ байхад зарим төрлийн лавлагааг хуулбар нотариат шаардахгүй төрийн үйлчилгээг түргэн шуурхай авах, хөрөнгө мөнгө, цаг хугацаа хэмнэх боломжтой болж байна. Мөн нийслэлийн хөрөнгө оруулалтаар хийж байгаа бүтээн байгуулалтыг иргэд олон нийт хянах, дугаар хорооны иргэн манай хороонд эсвэл дүүрэгт нийслэлээс ямар бүтээн байгуулалт хийх гэж байгаа, ямар төсөвтэй, ямар гүйцэтгэгч гүйцэтгэж байгаа, ажлын явц ямар байгаа зэрэг дэлгэрэнгүй мэдээллийг харж болох орон зайн мэдээллийн системд суурилсан Шилэн тендер системийг хөгжүүлж 2018 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс олон нийтэд танилцуулахаар ажиллаж байна.
-Нийслэлийн албан хаагчид тоон гарын үсэг хэрэглэж байна гэж мэдээлэл авсан. Энэ талаар тодруулбал?
-Мэдээлэл технологийн салбар хурдацтай хөгжиж байгаа энэ үед интернэт орчинд төрийн үйлчилгээ авах, гэрээ хэлцэл хийх болон албан бичиг илгээх, хүлээн авах зэрэг олон төрлийн хэрэгцээ үүсч байна. Эдгээр хэрэгцээг хангахад цахим орчинд холбогдсон хүмүүс хоорондын итгэлцлийг бий болгох, мэдээллийг аюулгүй дамжуулах, нууцлан хамгаалах, бүрэн бүтэн байдлыг хангах, цахим орчинд иргэнийг таних, аливаа үйлдэл, хэлцэл, баримт бичгийн эзэн, эх сурвалжийг тогтоох, түүнээсээ үл татгалзах шинжийг хангах зайлшгүй шаардлага тулгаран гарч байна. Иймд нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагуудаас үзүүлдэг үйлчилгээ, албан бичиг, иргэд аж ахуйн нэгжүүдэд үзүүлэх үйлчилгээнд тоон гарын үсгийг нэвтрүүллээ. Нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагуудад анх удаа тоон гарын үсэг ашиглах болсноор албан хаагчид албан хэргийг цахимаар хөтөлж эхлээд байна. Тоон гарын үсгийг нэвтрүүлж цаасан бичиг баримт солилцох асуудлыг цахимаар шийдсэн нь цаг хугацаа, хөрөнгө мөнгө хэмнэсэн шийдэл юм. Цаашид тоон гарын үсгийг зөвхөн албан хэрэг хөтлөлтөөр зогсохгүй төрийн үйлчилгээнд хэрэглэх нь төрийн үйлчилгээ ухаалаг болоход томоохон дэвшил авчирна. Түүнчлэн тоон гарын үсгийг нэвтрүүлснээр үйл ажиллагааны зардал, бичиг хэрэг, шуудан хүргэлт, архивын зардал багасгах, нийслэлээс үзүүлж буй үйлчилгээний шийдвэрлэлтийн явц хурдсах, үйлчилгээний хүртээмж чанар сайжирч байгаа юм. Цаашид нийслэлээс үзүүлж буй үйлчилгээг онлайнаар үзүүлэх боломжтой болно.
-Төрийн үйлчилгээг иргэдэд хүргэх анхан шатны нэгж нь хороо байдаг. Нийслэлийн 9 дүүргийн хороодод төрөөс үзүүлж байгаа үйлчилгээг нэвтрүүлэх ажил ямар шатандаа явж байна вэ?
-Нийслэлийн засаг захиргааны анхан шатны нэгж болох хороодоос иргэдэд төрийн үйлчилгээг түргэн шуурхай үзүүлэх, үйлчилгээний нэр төрлийг нэмэгдүүлэх, нутгийн захиргааны байгууллагууд хоорондоо өндөр хурдны сүлжээгээр мэдээлэл солилцох, орчин үеийн ухаалаг тоног төхөөрөмж, системийн шийдлүүдийг нэвтрүүлэх, мэдээ мэдээллийг цаг алдалгүй, түргэн шуурхай авах боломжийг НМТГ бүрдүүлэн ажиллаж байна. Тухайлбал, Баянгол дүүргийн Засаг даргын Тамгын газар болон 23 хороог нийслэлийн нэгдсэн өндөр хурдны шилэн кабелийн сүлжээнд холбосноор өндөр хурдтай, найдвартай, түргэн шуурхай үйлчилгээ авах боломжоор иргэдийг хангалаа. Ингэснээр Оюуны өмч, улсын бүртгэлийн ерөнхий газар, нийслэлийн Газрын алба, нийслэлийн Цагдаагийн газар, нийслэлийн Төрийн сан, нийслэлийн Эрүүл мэндийн газар, нийслэлийн Мэдээллийн технологийн газар зэрэг зургаан байгууллагаас үзүүлж буй үйлчилгээг Баянгол дүүргийн 23 хороонд шууд үзүүлэх боломж бүрдсэн.
-Цахим сүлжээг нэвтрүүлсэн нь сайн боловч мэдээллийн аюулгүй байдлыг хамгаалах нь чухал. Энэ талаар юу хэлэх вэ?
-Нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагуудын цахим мэдээллийн сангийн аюулгүй байдал, найдвартай ажиллагааг хангах, мэдээлэл солилцох, төрөөс иргэдэд үзүүлэх үйлчилгээг түргэн шуурхай, нэг цэгээс үзүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор нийслэлийн Дата төвийг 2011 онд байгуулсан бөгөөд сервер, систем болон гадаад, дотоод сүлжээ, шилэн кабелийн үндсэн тоног төхөөрөмжүүдийн өдөр тутмын хэвийн найдвартай ажиллагааг хариуцан ажиллаж байна. Иймээс мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангахад онцгой анхаарч, хадгалах тоног төхөөрөмжийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх, сүлжээ, серверийн хэвийн найдвартай ажиллагааг хангах стандартын шаардлага хангасан өрөөний зай багтаамжийг нэмэгдүүлэх ажлыг зохион байгуулж хэт шахуу байрласны улмаас нэмэлт тоног төхөөрөмж суурилуулах боломжгүй, хөргөлт, чийгшүүлэгч систем бүрэн хүчин чадлаараа ажиллахгүй, засвар үйлчилгээ үзүүлэхэд хүндрэлтэй байсан зэрэг асуудлыг шийдвэрлэсэн.
Г.Наран
Монголын үнэн