Х.Баттулга: Тэрийг мэдэхгүй, У.Хүрэлсүхээс асуу

Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Нью-Йорк хотноо энэ сарын 14-нд эхэлсэн НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн ээлжит чуулганд оролцоогүй, эх орондоо байгаа. Харин тэрбээр өнөөдөр (2017.09.20) НҮБ-ын Монгол дахь суурин төлөөлөгчтэй уулзлаа. Үүнийхээ дараа Ерөнхийлөгч Х.Баттулга хэвлэлийнхэнд мэдээлэл өгч, зарим сонирхсон асуултад хариулт өглөө. Түүний яриаг хүргэж байна.

Х.Баттулга: Ерөнхийлөгчийн институци, НҮБ хоёр энэ үйл ажиллагаанд арай өөр, шинэ арга барилаар ажиллая гэдэг дээр санал нэгдлээ. Мөн таван том асуудлыг тойрч ярья. Ажилгүйдэл, ядуурал, байгаль орчны бохирдол, цөлжилт, мөн хүүхдийн асуудал, агаарын бохирдол гэсэн. Энэ таван асуудлыг яриад санал нэгтэй гарлаа. Саяхан бид Хүнсний аюулгүй байдлын талаар зөвлөгөөн хийсэн. НҮБ-тэй бид байнга хамтарч ажилладаг. Монгол Улс, Засгийн газар, Ерөнхийлөгч.

Энэ чуулганд очоогүйгээр ач холбогдолоо багасгаад байгаа юм биш. 72 за эсвэл 70 чуулган гэдэг ч юм уу, ийм тэгш тоотой чуулганд очих ёстой байх. Заавал очих шаардлага байхгүй. Энэ жилийн чуулган Хүн төвтэй хөгжил гэсэн гэсэн ерөнхий сэдэвтэй юм билээ. Сирийн асуудал, Хойд Солонгосын асуудал ч гэдэг юм уу, ийм асуудлыг ярина. Би мэдээллийг авч байгаа.

Монгол Улсыг төлөөлж, Гадаад харилцааны сайдын үүрэг гүйцэтгэгч Ц.Мөнх-Оргил оролцоод явж байгаа. Мөн олон орон оролцоогүй юм билээ, Орос, Франц Герман ч гэдэг юм уу. Миний хувьд, жил болгон урьдны Ерөнхийлөгч оролцдог байсан. Энэ удаадаа Монгол Улсад өвөл ойртлоо. Хоёрдугаарт Засгийн газар маань огцорчихсон байгаа. Өнөө маргаашгүй шинэ Засгийн газар бүрдэх асуудал яригдана. Энэ асуудалд Ерөнхийлөгч болон Ерөнхийлөгчийн институци анхаарал тавьж байгаа юм аа. Ийм учраас энэ удаад оролцсонгүй. Заавал оролц гэсэн томьёолол байхгүй юм билээ.

Давосын чуулга уулзалт нэг сард болно. Энд эхэлж урилгаа явуулдаг юм байна. Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, Гадаад хэргийн сайд ч юм уу. Урилга одоогоор ирээгүй, нэр нь тодроогүй учраас одоогоор шийд гараагүй. Гэхдээ бид нар энэ гадаад айлчлалыг судалсны үндсэн дээр үр дүн, Монгол Улсад ямар хэрэгтэй вэ гэсний үндсэн дээр энэ гадаад айлчлалуудыг хийж байна аа. Ийм зорилготой байгаа шүү гэдгийг мэдээлье.

-Засгийн газар огцорсон байгаа, УИХ-ын даргад Та ээлжит бус чуулганыг зарлан хуралдуулах санал гаргасан боловч…?

-Ерөнхийдөө бол энэ Засгийн газар огцроод удлаа. Мөн Ерөнхий сайдаа, үүрэг гүйцэтгэгчээ томилоо, огцорсон Ерөнхий сайд үүрэг гүйцэтгэгч хийгээд яваад байж болохгүй ээ гэсэн анхааруулга, ийм санааг агуулсан бичиг явуулсан.

-Оффшор бүстэй холбоотой 49 хоногийг Ерөнхийлөгч болсныхоо дараа зарласан. Энэ бол тодорхой хэмжээгээр ууч сэтгэлээр хандаж байгаа. Хэрвээ хууль байхгүй байсан үед тодорхой хэмжээний хөрөнгө мөнгө нуусан бол 49 хоногтоо оруулаад ирэх юм бол уучлал хүсье гэсэн ийм сануулга юм байгаа юм. Энэ бол өнгөрсөн?

Энэ дээр АТГ ажил хийх ёстой. Яах гэж АТГ-ыг байгуулсан юм. Энэ улстөрчдийн авлигын асуудлыг олж ирэх асуудал дээр энэ байгууллага байгаа гэж боддог. Харамсалтай нь өнөөдрийг хүртэл энэ байгууллага хуруугаа хөдөлгөхгүй байна. Эрх ашгийн сонирхол байна гэсэн ийм дүгнэлт хийж байна. Энэ тал дээр би 49 хоногийн дараа сэлэм гаргаад цавчаад биш, энэ байгууллагыг нь шахаж ажиллана аа.

-Нүүрс экспорттой холбоотой асуудал байна. Владивостокод хийсэн Ерөнхийлөгчийн гэрээнээс үүдэлтэйгээр Хятадын тал худалдан авалтаа бууруулж байна аа гэсэн ийм мэдээлэл сошиал ертөнц болон хэвлэлээр их явж байна. Ерөнхийдөө бол Хятадын АИХ-ын сонгууль болох гэж байгаа. Дээрээс нь Монгол тээвэр нэгтгэлээс танд гомдол гаргасан гэж сонссон. Үүн дээр дэлгэрэнгүй хариулт өгөхгүй юу?

-За, нүүрсний экспорт тээвэрлэлттэй холбоотой гомдлууд гараад эхэлж байгаа. Энэ гомдолтой холбоотойгоор тайлбарууд яваад байх шиг байгаа юм. Би Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үеэр ч, Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дараа ч хөршийнхөө эсрэг ямар нэгэн мэдэгдлийг явуулаагүй ээ. Сонгуулийн үеэр сошиалаар янз бүрийн юм ярьсан. Сошиал гэдэг бол ардчилсан орны хувьд бол цензурдээгүй, хааж зогсоогоогүй ийм сэдэв. Нэг сар болоод МҮОНРТ-ээр ярилцлага өгөх явцдаа монголчууд 80 орчим хувь нь Буддын шашинтай, Буддын шашны тэргүүн ирэх ирэхгүй байх нь бидний дотоод асуудлаа л гэж ярьсан. Үе үеийн Ерөнхийлөгч нар ингэж ярьдаг. Энэ бол үнэн. Бидний бурхан шашнаа шүтдэг асуудалд битгий оролцоосой гэж ярьсан юм аа. Үүнийг гуйвуулж ярьдаг хэсэг бүлэг хүмүүс байгаа.

Нүүрсний хувьд би хэлдэг. Монгол орны хямраад байдаг эдийн засаг байхгүй. Нүүрсний үнийн өсөлт бууралт хоёр дээр л бид эдийн засгаа томьёолж ярьдаг юм аа. Тэгэхээр бид нар бодит эдийн засагтай байх ёстой. Бодит эдийн засаг гэдэг юу байх вэ гэхээр ажлын байрыг бий болгосон, нэмүү өртөг бий болгосон, нүүрснээс бусад бүтээгдэхүүн экспортлосон улс байх ёстой юм аа. Нүүрсийг нь боочихоор эдийн засаг нь уначихдаг улс орон байж болохгүй ээ. Бид нар эндээс гарах ёстой. Энийг бол улстөржүүлж байгаа л хэрэг байгаа юм.

-Та түрүүн АТГ хөдлөхгүй байгаа гэсэн. Хууль хяналтын байгууллагад халаа сэлгээ, хариуцлага ярих тухай асуудал байгаа юу?

-Би бол өөрөө хүн халж солих эрх байхгүй. Санал болгодог. Их хурлаар ордог. Их хурал маань өнөөдөр ямар байдалтай байна вэ. Нэн түрүүнд Засгийн газраа байгуулах ёстой.

-Шинэ бүрдэх Засгийн газрын танхимаас ямар хүлээлттэй байгаа вэ?

-Шинэ бүрдэх Засгийн газар маань миний яриад байгаа, миний сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрт байгаа, мөрийн хөтөлбөрүүдээ хэрэгжүүлэх чин зорилготой, ийм хүмүүс гараасай. Ийм Ерөнхий сайдтай болоосой гэсэн. Эх орноо гэсэн ийм хүмүүс гараасай гэсэн. Эх орноо телевизийн өмнө ярьдаг биш. Эх орноо яг чин зүрхнээсээ ярьдаг, манай тамирчид шиг, одоо юу гэх юм дээ, манай тамирчид шиг ийм хүмүүс гараасай гэж бодож байна.

-У.Хүрэлсүх сайд таныг дэмжиж ажилласан уу, сая сонгуулиар?

-Мэдэхгүй, тэрийг өөрөөс нь асуу (инээв).