Ямар тохиолдолд банк Таныг “Найдваргүй зээлдэгч”-ээр бүртгэдэг вэ?

Та зээлээ төлөхдөө хугацаа хэтрүүлж байсан уу? Банкууд таныг “Найдваргүй зээлдэгч”-ээр бүртгээгүй биз? Хэрэв нэгэнт Хугацаа хэтрүүлсэн бол яах вэ? Ямар ч арга байхгүй юу?
Та энэ бүхний хариуг энэ нийтлэлээс унших болно.

“Монголбанкны Зээлийн мэдээллийн сан” гэж хүн бүрийн зээлийн түүхийг мэдэж байдаг нэг айхтар газар байна. Уг санд Банкууд, ББСБ-ууд зээлдэгчдийнхээ талаар тогтмол мэдээлэл оруулдаг бөгөөд ингэхдээ Монголбанкнаас баталсан “Активыг ангилах, активын эрсдлийн сан байгуулж, зарцуулах журам”-ын дагуу тооцоолон таныг “Хэвийн зээлдэгч үү, эсвэл Хугацаа хэтрүүлдэг найдваргүй зээлдэгч үү” гэх зэрэг мэдээллийг оруулж байдаг.
Тэгэхээр энэхүү журмын дагуу хүмүүсээс ирүүлсэн доорх асуултуудад тус бүрд хариулъя.
Би зээлээ аваад 1 жил 6 сар болж байна. Дундуур нь 2-3 удаа 1-2 хоног хэтрүүлж төлж байсан. Би дахин зээл авч болох болов уу?
Монголбанкнаас баталсан журам ёсоор банкууд иргэдийн зээлийг сард 2 удаа буюу сар бүрийн 15, болон сарын сүүлийн өдөр төлөлтийн байдлаас нь хамааруулан “Хэвийн”, “Хугацаа хэтэрсэн”, “Чанаргүй” гэсэн ангилалд ангилдаг. Хуваарийн дагуу төлж байгаа эсэхээс нь хамааруулан ангилахаас гадна Чанарын үзүүлэлтүүдийг харгалзан тухайн зээлийг ангилж болох бөгөөд банк бүр дотооддоо зээлээ ангилах боломжийг ч уг журмаар зөвшөөрсөн байдаг.
Тэгэхээр Монголбанкнаас тогтоосон журмаар бол та зээлээ хуваарийн дагуу төлдөг, эсвэл ганц нэг хоног хэтрүүлдэг ч сарын дунд эсвэл сүүлээр та зээлээ төлчихсөн хэвийн байвал таны хувьд асуудал үүсэхгүй, таны зээл “Хэвийн” ангилалд бүртгэгдсэн хэвээр байх бөгөөд дахин зээл авах боломжтой харагдаж байна.
Харин тухайн банкны дотооддоо мөрддөг нэмэлт аргачлалын талаар тодруулах бол та доорх жагсаалтаас өөрийн банкаа сонгон “Дэлгэрэнгүй …” товчийг даран асуултаа илгээнэ үү.
Иймэрхүү хүмүүст зөвлөхөд зээл төлөх хуваариа зохиохдоо цалин буудаг өдрөөс 2-3 өдрийн дараа зээлээ төлсөн байхаар хуваариа зохиогоод харин цалин буусан өдрөө шууд төлж байхыг зөвлөж байна.
Цалин буухгүй зээлээ төлж чадахгүй сар гаран болчихлоо. Одоо намайг муу зээлтэй гэж үзэх үү?
Таныг зээлээ төлөх хугацаанаас хэр хэтрүүлж төлж байгаагаас хамааруулан таны зээлийг доорх байдлаар ангилдаг.

гэж ангилдаг. Таных хэрэв нэг сар хэтэрсэн бол “Хугацаа хэтэрсэн” ангилалдаа хамаарагдаж байгаа.
Би зээлтэй байх хугацаандаа 2 сар төлж чадаагүй тул намайг хугацаа хэтрүүлж төлдөг гэсэн ангилалд оруулсан. Одоо болохоор миний зээл хэвийн болсон. Тэгэхээр би дараа нь банкнаас зээл авч болох болов уу?
Хэрэв та төлөөгүй байсан дүнгүүдээ төлж таны зээл одоо хуваарийн дагуу төлөгдөж байгаа бол та юуны өмнө Монголбанкны зээлийн мэдээллийн санд таны зээлийн ангилал “Хэвийн” болсон эсэхийг шалгуулах хэрэгтэй.
Монголбанкнаас баталсан журам ёсоор “Хугацаа хэтэрсэн” ангилалд байгаа зээлийг “Хэвийн” ангилалд оруулахын тулд та дор хаяж жилийн хугацаанд хуваарийн дагуу зээлээ төлж санхүүгийн хувьд хэвийн болсоноо нотлон харуулах ёстой байдаг. Гэхдээ амьдрал дээр таны зээл хэвийн болсон бол банкууд заавал энэ хугацааг хүлээлгүй таны зээлийг ангилал дээшлүүлэн “Хэвийн” болгох нь ч бас байдаг.
Тэгэхээр нэгд та банкны зээлийн ажилтантайгаа уулзаж, мэдээлэл ав. Юмыг яаж мэдэхэв ангиллаа дээшлүүлж зээлээ “хэвийн” болгох боломж тэнд байж болно.
Хэрэв банк таны ангиллыг дээшлүүлээгүй бол та дор хаяж жилийн хугацаанд хэвийн төлж байж Монголбанкны журмын дагуу таны зээл ангилал дээшлэх буюу “Хэвийн” болж бүртгэгдэх боломжтой болно.
Анхааруулахад таны зээл “Хугацаа хэтэрсэн” ангилалтай байхдаа төлөгдөж дууссан бол Монголбанкны мэдээллийн санд таны мэдээлэл энэ хэвээр хадгалагдан үлдэх бөгөөд дараа нь танд зээл олгох эсэхийг тухайн санхүүгийн байгууллага л шийдэх болно.
Иймэрхүү хүмүүст зөвлөхөд хэрэв зээлээ төлж чадахгүй нь тодорхой болбол банкиндаа хандаж хугацаагаа сунгуулах хүсэлт гаргах хэрэгтэй. Урд нь ийм хүсэлт гаргахад банкууд хойрго ханддаг байсан. Энэ нь Монголбанкны уг журамтай холбоотой байсан. Учир нь таны зээлийн хугацааг сунгах тохиолдолд таны зээлийн ангиллыг заавал нэг шат бууруулдаг байсан бөгөөд, түүнээс үүдсэн зардал банкинд учирдаг байсан. Харин өнгөрсөн оны 8 сард Монголбанк уг журмандаа өөрчлөлт оруулан анх удаагаа хугацаагаа сунгаж байгаа хүмүүсийн хувьд ангилал бууруулахгүй, харин хоёрдохоо сунгаж байгаа бол ангиллыг нэг шатаар бууруулахаар болгож зөөллөсөн байгаа.
Иймээс та уг нь ингэж 2 сар хэтрүүлж байхаар урьдчилаад банкиндаа хандаад хугацаагаа сунгуулах хүсэлт гаргасан нь дээр байх байсан. Таны хувьд хугацаагаа нэг удаа сунгуулаад зээлээ шинэчилсэн хуваарийн дагуу хэвийн төлөөд явах боломж байжээ. Бусад хүмүүс ч хямралын энэ үед энэ боломжийг ашиглах хэрэгтэй. Журманд орсон дээрх өөрчлөлт нь банкинд ч алдагдалгүй, таны хувьд ч асуудалгүй зээлээ төлөөд явах боломж олгож байгаа.
Банкны зээлээр 8 нэрийн барааны дэлгүүр авсан боловч зах зээлийн хямралаас болоод зээлээ төлж чадахгүй байна. Хямдхан заръя гээд зар өгсөн боловч авах хүн олдохгүй байна. Зээлийн нөхцөлөө өөрчилж болохгүй юу? Зээл төлж чадахгүй 4 сар болчихлоо.
Юуны өмнө 4 сар төлөөгүйг бодоход таны зээл “Хэвийн бус” ангилалд орсон байх учиртай.
Дээр дурдсанчлан Монголбанкны журманд өөрчлөлт орсоноор анх удаагаа зээлийн хугацаагаа сунгах хүсэлт гаргавал таны зээлийн ангилал дахин буурахгүй, банкинд ч нэмэлт зардал учруулахгүйгээр асуудлаа шийдэх боломжтой харагдаж байна. Та банкиндаа хандан хугацаагаа сунгах хүсэлт гаргана уу. Өмнөх асуултанд энэ талаар дэлгэрэнгүй танилцуулсан байгаа.
Харин бизнесээ хэрхэн босгох нь таны ур чадвараас илүүтэй хамаарах тул бид энэ талаар зөвлөгөө өгөх боломжгүй юм.
Би их олон жилийн өмнө зээл аваад төлж чадаагүй хугацаа хэтрүүлж байсан юм. Одоо зээл авах гэхээр найдваргүй зээлдэгч гээд банкууд зээл олгохгүй юм. Арай энэ чигээрээ зээл авах ямар ч боломжгүй болсон юм биш биз дээ?
Хүмүүсийн зээлийн лавлагааг банкинд гаргаж өгөх асуудлыг “Зээлийн мэдээллийн тухай” хуулиар зохицуулдаг. Уг хуулийн 11.1-д “Зээлдэгчийн сүүлийн зургаан жилийн зээлийн мэдээллийг зээлийн лавлагаанд тусгах …” гэж заасан байдаг.
Уг хуулийн дээрх заалт албан ёсоор хэрэгжээд эхэлбэл 6 жилээс өмнөх таны зээлийн муу түүх уг лавлагаанд тусгагдахгүй болно. Гэвч үүнээс өөр боломж байхгүй гэж үү гэж хүмүүс их асуудаг. Үнэндээ боломж ч байдаг.
Цаг цагаараа байдаггүй гэдэг шиг тухайн үеийн таны санхүүгийн нөхцөл байдал одоо өөрчлөгдсөн нь дамжиггүй.
Ийм учир та банкуудад хүсэлтээ гаргаад үзэх хэрэгтэй. Хэдийгээр таныг найдваргүй зээлдэгч гэж тухайн үед бүртгэж байсан ч энэ нь банкуудад зүгээр л лавлагаа мэдээлэл болохоос бус зээл олгож болохгүй гэсэн хориг биш юм.
Монголбанкны активыг ангилах журамд ч мөн адил таны лавлагааг авч зээлийн хувийн хэрэгт хавсаргана гэж байдаг болохоос бус муу зээлтэй хүмүүст зээл олгож болохгүй талаар ямар нэгэн заалт байдаггүй.
Цэвэр банк та хоёрын хоорондох итгэлцлийн асуудал.
Найздаа өөрийнхөө нэр дээр Notebook лизингээр аваад өгчихсөн юм. Найз маань хугацаа хэтрүүлж төлөөд дуусгасан байна. Одоо би зээл авах гэхээр болохгүй байна яах вэ?
Банк таныг уг зээлийг өөрөө ашигласан гэж үзнэ. Хүмүүс энэ тал дээр болгоомжтой хандах хэрэгтэй.
Би банкинд мөнгөө хадгалуулж байгаад түүн дээрээ мөнгө нэмж зээлээд машин авах гэвэл Монгол банкны мэдээллээс миний талаар лавлах болов уу?
Зээлийн лавлагааг банк заавал авна.

Жич: Танд илүү хялбар болгох үүднээс бид хувийн санхүүгийн зөвлөгөө өгч байна. “Би зээл авах боломжтой юу”гэдэг үйлчилгээг ашиглан өөртөө тохирох санхүүгийн үйлчилгээний жагсаалтыг дэлгэрэнгүй тайлан хэлбэрээр бэлтгүүлэн хувийн мэйл хаягаараа авах боломжтой.

 Эх сурвалж: mongo.mn