“Эрүүл мэндээ хамгаалж, эдийн засгаа сэргээх 10 их наядын цогц төлөвлөгөө”-ний үр дүнгийн талаар өнөөдөр (2021.07.20) Сангийн сайд Б.Жавлхан мэдээлэл өглөө.
-Өнөөдрийн Засгийн газрын хуралдаанаар эрүүл мэндээ хамгаалж эдийн засгаа сэргээх 10 их наядын цогц хөтөлбөрийн гүйцэтгэл, үр дүнгийн талаар танилцууллаа. Өнгөрсөн гуравдугаар сараас хэрэгжүүлсэн гурван төрлийн зээл өнгөрсөн долоо хоногийн байдлаар 3 их наяд 183.4 тэрбум төгрөгийн зээл олгогдсон байна. Гүйцэтгэл 70 хувьтай үргэлжилж байна.
Зээлийн гол зорилго нь эдийн засгаа сэргээх, ажлын байрыг хадгалах. Энэхүү төлөвлөгөөг 10 их наядын хөтөлбөр биелүүлж байна гэж бид үзлээ. Өнгөрсөн долоо хоногт 3.1 их ная төгрөгийн зээлийн хүрээнд 204.290 мянган ажлыг байрыг хамгаалж чадлаа. Гурван төрлийн зээлийг тус бүрээр нь задалбал,
- Ажлын байрыг дэмжих 3 хувийн хүүтэй зээл энэ онд 2 их наядын зээл олгогдоно. Одоогоор 1 их наяд 701.5 тэрбумыг нийт 22660 зээлдэгчид олгожээ. Ингэснээр 91582 ажлын байрыг дэмжсэн байна.
- Төв банкнаас нийт 593 тэрбумын зээл гаргажээ. Үүнд 2645 зээлдэгч хамрагджээ. Нийт 26069 ажлын байрыг хамгаалжээ.
- Ипотекийн зээлийн хүрээнд 512 тэрбумын зээлийг олгожээ. Нийт 6710 өрх хамрагджээ. Үүний нөлөөгөөр Барилга угсралт, барилга үйлдвэрлэлийн салбарт үйл ажиллагаа явуулсан ААН-үүдийн 86 мянган хүн ажлын байраа хадгалж байна.
Эдийн засаг энэ оны эхний улиралд 15 хувиар өссөн дүнтэй байна. Энэ нь 2019 онтой харьцуулахад 3 хувийн өсөлттэй байна. Оны эцсээр 6.5 хувийн эдийн засгийн өсөлтөд хүрэх боломжтой. Эдийн засгаа сэргээх хөтөлбөрийг анх хэрэгжүүлэхдээ бид 120 мянган ажлын байрыг хадгалах зорилт тавьсан. Оны сүүл гэхэд энэ зорилтдоо хүрч чадна. ААНОАТ энэ оны эхний улиралд 886 тэрбум төгрөг байна. Үүнийг өнгөрсөн онтой харьцуулахад 57 хувиар өссөн үзүүлэлт юм.
Мөн НӨАТ-ын орлого өсч цар тахлын өмнөх үеийнхээс ч өссөн дүнтэй гарлаа. НӨАТ төлөгчийн тоо хоёр дахин нэмэгдсэн нь орлогод нөлөөлсөн. Хэдийгээр эдийн засаг эерэг үзүүлэлттэй гарсан ч улсын төсөвт эрсдэл байгаа юм. Цар тахлын улмаас өнгөрсөн хугацаанд хилийн боомтуудын нөхцөл байдал хүндэрч экспорт хоёр сар “тэг” зогслоо.
Урд хөрш ачаа тээвэр хүлээн авахгүй гэж мэдэгдсэнээр хил дээр ачаа бараа овоорох, ачаа тээвэрлэлт гацах, экспорт зогсох зэрэг олон асуудал үүслээ. Долдугаар сард ч бас экспорт бага хэмжээтэй байгаа юм. Ийм нөхцөл байдал цаашид удаан үргэлжилбэл улсын төсөвт багагүй цохилт авна. Тиймээс хилийн боомтуудын нөхцөл байдлыг сайжруулах чиглэлээр Засгийн газраас боломжтой бүх арга хэмжээг авч байна.
Тухайлбал, Гашуунсухайт боомтод ачаа тээвэр болон тээврийн машины жолооч нарыг урд хөрш рүү хил нэвтрүүлэхгүйгээр хилийн бүсийн зоонд чингэлэг ачаа тээвэр буулгах шинэ терминалын бүтээн байгуулалт үргэлжилж байна. Энэхүү терминалыг наймдугаар сард ашиглалтад оруулж, Гашуун сухайт Шивээхүрэн боомтын үйл ажиллагааг хэвийн горимд шилжүүлэхээр зорьж ажиллаж байна.
Хуримтлагдсан хадгаламжийг аль болох эрсдэлгүй байлгах ёстой. Үүнээс ашиг өгөөж олох нь дараагийн асуудал. Нэн түрүүнд хамгийн бага өгөөжтэйгөөр ч хамаагүй эрсдэлгүй байлгах нь л чухал байдаг. Тиймээс уг хөрөнгийг төрийн банкууд болон төрийн санд хадгалах чиглэлийг тус байгууллага барьж байгаа.
Үнэт цаасны төвлөрсөн хадгаламжийн төв нь төсвийн байгууллага биш буюу төсвөөс санхүүждэггүй буюу чөлөөт эх үүсвэрээс өөрсдөө санхүүждэг. Эдгээр байгууллагууд дээр байх ёстой хөрөнгийн эх үүсвэр ямар ч эрсдэлгүй хадгалагдаж байгааг албан ёсоор мэдэгдэж байна.
2020 оны төсвийн орлого талд тодотгол хийхэд тус банканд алдагдсан Нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгөөс 140 тэрбум төгрөг буцааж төсөвт төвлөрүүлэх ёстой байсан. Гэсэн ч эргэн төлөгдөөгүй байгаа.