Г.Жон Айкенберри: Ардчилагчид хальсан хуягаа тайлах болно
Коронавирусын цар тахал олон хүний амь амьдралыг сүйтгэж, дэлхийн эдийн засагт сандрал бий болгож, Засгийн газруудын чадамжийг шалгаж байна. Ирээдүй хэрхэн яаж өөрчлөгдөхийг таах аргагүй байгаа…
“Форин Полиси” сэтгүүл цар тахлын дараа бүрэлдэж төлөвших дэлхийн шинэ дэг журмын талаар төсөөлж байгаа санаа бодлоосоо хуваалцахыг янз бүрийн улс орны дэлхийн тэргүүлэх 12 сэтгэгчээс хүсчээ
Г.Жон Айкенберри: Ардчилагчид хальсан хуягаа тайлах болно
/Принстоны их сургуулийн улс төр, олон улсын харилцааны профессор, “Атгаалжин либерал мангасыг ялсны дараа”, (After Victory and Liberal Leviathan) номын зохиогч/
Барууны том стратегийн тухай мэтгэлцээнд оролцогч бүх талынхныг энэ хямрал ойрын ирээдүйд улам хүчтэй болгоно. Үндсэрхэг үзэлтнүүд, глобалчлалыг эсэргүүцэгчид, Хятадыг дайсагнагчид, тэр бүү хэл либерал интернационалчид гээд бүгд өөрсдийн үзэл бодлыг чухал гэдгийг нотлох шинэ гэрч нотолгоо олцгооно. Учирч байгаа эдийн засгийн хор хохирол, нийгмийн задралыг харгалзан үзвэл бид үндсэрхэг үзлийн зүг улам бүр хүчээ авч байгаа хөдөлгөөн, их гүрнүүдийн сөргөлдөөн, стратегийн тархай бутархай байдал гэх мэт зүйлийн гэрч болох биз ээ.
Гэхдээ одоо 1930, 1940-өөд оныхтой адил сөрөг урсгал аажмаар үүсч болох бөгөөд энэ нь дайны өмнө болон дайны үеэр Франклин Рузвельт хийгээд төрийн бусад зүтгэлтний томьёолж тодорхойлж эхэлсэнтэй төстэй ямар нэгэн эрүүл саруул, гөжүүд интернационализм юм. Орчин үеийн олон улсын нийгэм өөр хоорондоо ямар их уялдаа холбоотой, Франклин Рузвельтийн хэлсэнчлэн гинжин урвалд орохдоо амархан болохыг 1930-аад оны дэлхийн эдийн засгийн сүйрэл харуулсан. Тэр үед бусад их гүрний зүгээс АНУ-д учруулах заналхийлэл бага, харин орчин цаг үеийн дотоод гүний хүч, түүний хоёр нүүр (доктор Жекил, ноён Хайд хоёрын жигтэй явдлыг санацгаая) ихээхэн хортой байсан. Рузвельт болон бусад интернационалчид дайны дараахь дэг журмыг хамгаалах шинэ хэлбэр, харилцан хамаарлын шинэ потенциалаар баяжсан нээлттэй систем болгож өөрчлөн байгуулна хэмээн өөртөө төсөөлж байсан. Тэдний хувьд дайны дараах нээлттэй дэг журмаар ажиллах хэрэгтэй байсан, үүний тулд глобал дэд бүтэц, олон талын хамтын ажиллагааны механизм байгуулах шаардлага тулгарч байсан.
Тийм учраас АНУ болон барууны бусад ардчилагчийн хувьд эмзэг байдлаа хурцаар мэдэрмэгц шууд үйлчилж эхэлдэг тэрхүү хариу үйлдлийн дарааллаар явж болох юм. Хариу үйлдэл эхэндээ үндсэрхэг байж болох хэдий ч яваандаа шинэ маягийн прагматик протекционист интернационализмыг эрж олохын тулд ардчилагчид хальсан хуягаа тайлах хэрэгтэй болно.