Монголчууд он цагийн уртад хурдан морь таних, уяж сойх арвин их туршлага хуримтлуулжээ. Хурдан морины шинж нь морины бие бялдраас хамаарч харилцан адилгүй хэдий ч монгол морины шинжүүд ерөнхийдөө гадаад, дотоод, нууц гэсэн үндсэн гурван байдлаар илэрдэг.
Гадаад шинж: Морины шинжийн сургаалд хүлэг моринд байх 51 шинжийг тодорхойлсон нь гадаад төрхөөр шинжих арга юм.
13 их: Манлай, эрүү, хөмсөг бүгд яс, нуруу, гэдэс, хөх мах, булчин, омруу, дөрвөн туурай нь их байх;
9 урт: Дөрвөн шилбэ, нуруу, хоншоор сагалдарга, хэл, чих урт байх;
6 бүдүүн: Хоёр чихний уг , толгойн хэв, хөлийн уг, сүүлний уг, умдаг хавирганы матаас бүдүүн байх;
6 нарийн: Хүзүү, моголцог, хоншоор, хоёр чихний мөөгний үзүүр, салтаа бэрэвхий нарийн байх;
5 богино: Богтос чөмөг, хазлуур, хондлой, сүүл, бэрэвхий богино байх;
9 агуу: Дөрвөн туурай, хамрын нүх, хоёр нүдний хонхор, омруу, салтаа агуу байх;
3 өндөр хэрэгтэй гэгч: Дух овоо, мундаа, харгам зэрэг багтана.
Дотоод шинж: Морины дотоод шинжийг толгойн хэсгээр нь таньдаг.
Нүд, чих: Зүрхний шинж;
Хамрын нүх болон самсаа: Уушгины шинж;
Чих: Бөөрний шинж;
Хэл: Элэгний шинж;
Буйл: Дэлүүний шинж тус тус илэрнэ.
Нууц шинж: Морины шинжийн судрын “Чихэр амт” хэмээх бүлэгт нууц шинжийн тухай тодорхой өгүүлдэг бөгөөд энэ шинж нь зөвхөн шүдэнд илэрдэг.
Эх сурвалж: Хурдан морины салбар хороо
