Энэ өдрүүдэд Монгол Улс, БНХАУ дипломат харилцаа тогтоосны 70 жилийн ойн өдөр тохиож байна. Хоёр улс 70 жилийн ойгоо хамтдаа тэмдэглэн, дурсгалын иж бүрдэл марк, дугтуйн нээлтийн арга хэмжээ зэрэг урлаг, соёлын олон цуврал арга хэмжээ зохион байгуулсан билээ. Одоогоос 70 жилийн өмнө буюу 1949 онд манай өмнөд хөрш Хятадад нийгмийн томоохон дэвшил хувьсгал болж, БНХАУ хэмээх шинэ Хятад улс байгуулагдсан түүхтэй. Ингээд дэлхийн олон улс орнуудаас хамгийн түрүүнд тухайн үеийн БНМАУ өмнөд хөршийнхөө бүрэн эрхт байдал, эрх чөлөөг хүлээн зөвшөөрчээ. Ингээд 1949 оны 10 дугаар сарын 16-ны өдөр, төр засгийн өндөр дээд төвшинд харилцан захидал солилцож, дипломат харилцаа тогтоосон юм.
Далан жилийн хугацаанд БНХАУ улс төрийн хувьд дэлхийн нөлөө бүхий хүчирхэг гүрэн болж чадсан. Хамгийн гол нь эдийн засгийн хөгжлийн хувьд гайхамшигтай ахиц гаргаж ядуурлыг буруулж ард түмнээ чинээлэг амьдралд хүргэх чиглэлээр их ололт амжилтад хүрэв. Ялангуяа сүүлийн 10 гаруй жилд жил тутам 10 гаруй сая иргэдийг ядуурлаас аварч амьжиргааны дунд чинээлэг төвшинд хүргэсэн. Энэ том үндэс суурь дээр тулгуурлан 2020 он гэхэд Хятад улсын хөдөөгийн хүн амын дотор ядуу хүнгүй болох зорилт тавин ажиллаж байгаа нь хөрш зэргэлдээ манай орны хувьд үлгэр дуурайл болж байна.
Нөгөөтэйгүүр 2018, 2019 онд Монгол, Хятад хоёр талын өндөр дээд хэмжээний харилцан айлчлалууд боллоо. Тухайлбал Гадаад харилцааны сайд нар харилцан айлчилсан. Өнгөрсөн жил Хятадын Гадаад хэргийн сайд Ван И Монголд айлчилсан. Энэ оны дөрөвдүгээр сард Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х. Баттулга БНХАУ-ын дарга Ши Жинь Пиний урилгаар айлчилсан юм. Энэ үеэрээ хоёр тал харилцан түүхт 70 жилийн ойгоо жилийн туршид хамтран тэмдэглэе хэмээн тохиролцсон билээ. Ингээд оны эхээр төлөвлөгөөгөө нэгтгэн гаргаж жилийн туршид 70 арга хэмжээг төлөвлөн хэрэгжүүлэх замаар түүхт ойг тэмдэглэх тохиролцоонд хүрч, өнөөдрийг хүртэл амжилттай хэрэгжиж байна. Энэ 9-10 дугаар сард оргил арга хэмжээнүүд үргэлжилж хоёр орон харилцан соёлын өдрүүдээ амжилттай зохион байгууллаа.
Улаанбаатар, хөдөө орон нутгуудад Хятадын болон ӨМӨЗО-ны соёлын өдрүүд, мөн Төвөдийн соёлын өдрүүд гэх мэт олон цуврал арга хэмжээнүүд үргэлжлэн явагдлаа. Үүнд Хятад орны Өвөр Монголын хөгжил цэцэглэлт, ард түмний амьдралыг харуулсан гэрэл зургийн, Уран зургийн, Хятадын олон үндэстэн ястны Гар урлалын үзэсгэлэн болон үзүүлэх арга хэмжээнүүд болсон. Хятад хоол хүнсний хэрэглээ мөн Хятад ном соёлын хөгжлийн байдлыг харуулсан үзэсгэлэн болон номын нээлтүүд мөн боллоо.
Тэдгээрийн дотор онцлон дурдах нэг зүйл бол энэ оны есдүгээр сард БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпиний бүтээлийн номын орчуулгын бүтээл нээлтээ хийсэн арга хэмжээ байлаа. Хятад улсыг удирдан жолоодоход сүүлийн жилүүдэд, ялангуяа Ши Жиньпин дарга өөрийнхөө төрийн тэргүүнээр ажилласан хугацаандаа улс төр, эдийн засаг, бизнес, соёл урлаг хүмүүнлэг, ард түмний аж амьдралыг дээшлүүлэх чиглэлээр гаргасан тушаал шийдвэрүүд, тавьсан илтгэл, өгүүллүүд, удирдан жолоодох онол арга барил гэх мэт олон зүйлүүдийг практикийн үүднээс нэгтгэн дүгнэсэн бүтээл болгон дэлхийн олон улс оронд орчуулж олны хүртээл болгож байгаа юм. Уг хүрээнд тухайн ном нээх ёслол арга хэмжээг хийж ирсэн бөгөөд одоогийн байдлаар 30 гаруй оронд энэхүү ном хэвлэгдсэн. Номын нээлт Гадаад харилцааны яаман дээр болсон. Энэ арга хэмжээнд төр засгийн удирдлагууд болон Хятад судлалын эрдэмтэд, сонирхогчид өргөн хүрээтэй оролцсон.
Далан жилийн хугацаан дахь хамтын ажиллагаа, харилцааны түүхийг эргэн харахад хоёр орны харилцаа цоо шинэ шатанд орлоо гэдгийг хоёр орны Гадаад харилцааны сайд нар нэгэн дуугаар илэрхийлсэн юм. Хоёр ард түмний хоорондын солилцоо, соёлын харилцааны хамтын ажиллагаа, шинжлэх ухаан, эрүүл мэнд, эмэгтэйчүүд хүүхэд залуучууд, хүмүүнлэгийн гэхчлэн олон талын хамтын ажиллагаа тогтвортой хөгжиж байна. Зөвхөн хоёр орны нийслэлийн хэмжээнд биш орон нутаг, ялангуяа хил залгаа аймаг мужуудын хоорондын хамтын ажиллагаа идэвхжсэн нь шинэ амжилт юм.
Тэрбум дөрвөн зуун сая хүн амтай Хятад улсад Монголоо сурталчлах, Соёл урлаг, түүх өнөөгийн хөгжил дэвшлийг харуулах олон сайхан арга хэмжээ болж, Монголын уран зохиолыг хятад хэлээр орчуулсан бүтээлийн Ном нээх ёслол, Хятадын эртний сонгодог уран зохиол болоод орчин үеийн шилдэг зохиол бүтээлүүдийг монгол хэлээр орчуулж, иргэдийн оюун санаанд томоохон хөрөнгө оруулсан чухал арга хэмжээ Улаанбаатар, Бээжин хотуудад зэрэг явагдлаа.
Мөнхийн хөрш Монгол, Хятад хоёр дипломат харилцаа тогтоосны 70 жилийн ойгоо тэмдэглэж, дэлхийн хоёр дахь том эдийн засагтай хамтдаа хөгжих нээлттэй бодлого хэрэгжүүлэх боллоо. Өнөөдөр БНХАУ-ын ДНБ 54 их наядаас 80 их наяд юаньд хүрч дэлхий нийтэд эдийн засгийн хүчин чадлаа хүлээн зөвшөөрүүлж чадлаа. Манай хоёр улс нийт 4700 км газар нутгаар хиллэж, 13 боомтоор иргэд харилцан зорчиж, худалдаа хамтын ажиллагаагаа идэвхтэй өрнүүлж байгаа.
БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпиний дэвшүүлсэн “Нэг бүс, нэг зам” санаачилгын анхны дэмжигчдийн нэг Монгол Улс хөгжлийн бодлогоо тодорхой хэмжээнд тус санаачилгатай уялдуулж хамтдаа хөгжиж, хамтын ажиллагаагаа шинэ, бодит агуулгаар баяжуулан иж бүрэн стратегийн түншлэлийн хэмжээнд харилцаагаа хөгжүүлэхийн төлөө ажиллаж байна.
Нээлттэй гадаад бодлогыг цаашид үргэлжлүүлж, “Нэг бүс нэг зам” санаачилгын хүрээнд олон улсын хамтын ажиллагааны шинэ талбарыг бий болгож, дэд бүтэц, эдийн засгийн хөгжил, бус нутгийн интеграцчлалыг гүнзгийрүүлэхийг БНХАУ зорьж байгаа нь Монгол Улсын хөгжлийн хувьд чухал ач холбогдолтой юм. “Бүс ба зам” санаачилга, “Хөгжлийн зам” хөтөлбөрийн уялдаа холбоог түргэсгэх том зорилт тавьсан хоёр орны ирээдүйн хөгжил мандан бадрах болтугай.
