Ханиад, томуугийн ялгаа ба урьдчилан сэргийлэх арга
Ханиад болон томуу нь амьсгалын замын халдварт өвчнүүд бөгөөд шинж тэмдэг нь төстэй боловч эмчилгээний хувьд ялгаатай байдаг.
Ханиад нь хөнгөн хэлбэрийн өвчин бөгөөд шинж тэмдэг нь ихэвчлэн хоолой хөндүүрлэхээс эхэлж, 1-2 хоногийн дараа аажмаар намждаг. Нус гоожих, хамар битүүрэх, ханиалгах зэрэг шинж тэмдэг халдвар авснаас хойш 4-5 хоног үргэлжилдэг. Насанд хүрэгчдийн хувьд халуурах нь ховор боловч хүүхдүүд халуурах нь түгээмэл тохиолддог. Ханиадны үед хамраас усархаг, шингэн нус гарах бөгөөд энэ нь яваандаа өтгөрч өнгө нь тодордог. Хамраас бараан өнгийн нус гарах нь хэвийн үзэгдэл юм. Ихэнх тохиолдолд ханиадны шинж тэмдэг 7 хоногийн дотор арилдаг.
Ханиаднаас сэргийлэхэд халдвар авсан эхний 3 хоногт бусдад халдвар тараах эрсдэл өндөр тул гэртээ амарч, гадуур гарахгүй байхыг зөвлөж байна. Хэрэв 7 хоногийн дараа шинж тэмдэг арилж, биеийн байдал сайжрахгүй бол бактерийн халдвар үүссэн байж болзошгүй бөгөөд антибиотик эмчилгээ шаардлагатай. Мөн ханиадны шинж тэмдгийг харшил болон хамрын хөндийн үрэвсэлтэй андуурах тохиолдол байдаг.
Томуу нь ханиаднаас илүү хүнд хэлбэртэй бөгөөд шинж тэмдэг хурдан илэрдэг. Томуугийн үед хоолой хөндүүрлэх, халуурах, толгой өвдөх, булчин зангирч өвдөх, хамар битүүрэх, ханиалгах зэрэг шинж тэмдэг илэрдэг. Гахайн томуугийн үед бөөлжих, суулгах шинж тэмдэг нэмэгддэг. Томуугийн ихэнх шинж тэмдэг 2-5 хоногийн дотор аажим намждаг боловч 7 ба түүнээс дээш хоногоор биеийн байдал сайжрахгүй байх нь элбэг. Томуугийн хүндрэлүүдийн дунд уушгины хатгаа хамгийн түгээмэл бөгөөд бага насны хүүхдүүд, ахмад настан, уушги, зүрхний өвчтэй хүмүүс илүү өртөмтгий байдаг. Амьсгаадах шинж тэмдэг илэрвэл эмчид хандах шаардлагатай. Уушгины хатгааны үед халуурах нь нийтлэг бөгөөд халуун буусан ч 1-2 өдрийн дараа дахин халуурах боломжтой.
Томуугаас сэргийлэхэд гараа тогтмол угааж, халдваргүйжүүлэх, нүд, хамар, амандаа гараараа хүрэхгүй байх нь үр дүнтэй арга юм. Гараа савандаж, бүлээн усаар 20 секунд угаах нь вирус, бактерийг устгахад тусалдаг. Мөн томуугийн вакцин хийлгэх нь улирлын томуугаас хамгаалах үр дүнтэй арга бөгөөд вакцин хийлгэснээс хойш 2 долоо хоногийн дараа дархлаа тогтдог. Монгол Улсад есдүгээр сарын 15-наас аравдугаар сарын 15-ны хооронд вакцин хийлгэхийг зөвлөдөг. Анх удаа вакцин хийлгэж байгаа хүүхдэд 1 сарын зайтай 2 тун тарина. Томуугийн халдвар авсан үед вирусийн эсрэг эмчилгээ үр дүнтэй байдаг.
Энэхүү мэдээг хиймэл оюуны тусламжтай боловсруулав.