Стратегийн ач холбогдол бүхий бүтээгдэхүүний хангамжийг дэмжих хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжив

Улсын Их Хурлын нэгдсэн хуралдаанаар Стратегийн ач холбогдол бүхий бүтээгдэхүүний хангамж, нийлүүлэлтийг дэмжих тухай хуулийн төслийг яаралтай хэлэлцэхийг дэмжсэн.

Энэ хүрээнд Эдийн засгийн байнгын хороонд хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэхийг өчигдөр хэлэлцэв. Төслийг Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдинням танилцуулсан.

Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт газрын тосны бүтээгдэхүүний 3-6 сарын хэрэглээний нөөцийг бүрдүүлэх, улсын шатахууны агуулахыг ашиглалтад оруулах зорилт тусгагдсан.

ОХУ-ын Засгийн газар болон нийлүүлэгч компаниудын экспортын хязгаарлалт, үйлдвэрлэлийн засварын улмаас нийлүүлэлт буурч, энэ нь Монгол Улсад шатахууны хомсдол үүсгэж, үнэ хэлбэлзэхэд нөлөөлж байна.

Монгол Улсын газрын тосны бүтээгдэхүүний хэрэглээ жил бүр өсөж байгаа бөгөөд 2023 онд 2.4 сая тонн, 2024 онд 2.8 сая тонн импортолсон байна. 2025 оны 10 дугаар сарын 28-ны байдлаар импорт 2.3 сая тоннд хүрсэн.

Иргэдийн АИ92 авто бензиний хэрэглээ 2024 онд сард дунджаар 60 мянган тонноос 80 мянган тоннд өссөн бөгөөд ОХУ-ын “Роснефть” компанитай хийсэн гэрээгээр 705 ам.доллароор тонн тутмыг тогтмол үнээр импортолж байна.

Г.Дамдинням сайдын мэдээлснээр АИ92 авто бензиний нийлүүлэлт тодорхой шалтгаанаар 60 мянган тонноор хязгаарлагдаж, нэмэх боломжгүй байна. Уул уурхайн үйлдвэрлэлийн өсөлттэй холбоотойгоор дизель түлшний хэрэглээ сард 140 мянган тоннд хүрсэн.

Тиймээс дутагдаж буй 20 мянган тонн АИ92 авто бензин, 25 мянган тонн дизель түлшийг БНХАУ-аас худалдан авах шаардлагатай байна.

Шатахууны тогтвортой хангамжийг хангахын тулд улсын хэмжээнд багадаа 30-аас доошгүй хоногийн нөөцтэй байх, хадгалах савны хүчин чадал нэмэгдүүлэх, импортлогч, борлуулагч аж ахуйн нэгжүүдэд санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх шаардлагатай гэж үзжээ.

Стратегийн ач холбогдол бүхий бүтээгдэхүүний хангамжийг тогтвортой байлгах, эрсдэлийг бууруулах, шуурхай шийдвэр гаргах эрх зүйн зохицуулалт хэрэгтэй гэж үзэж байна.

Олон улсын худалдааны нөхцөл байдал, гадаад хүчин зүйлсийн нөлөөллөөс шалтгаалан дотоодын шатахууны зах зээлд үүсч болзошгүй эрсдэлийг бууруулах, тасалдал, хомсдолоос урьдчилан сэргийлэх, нөөц бүрдүүлэх, холбогдох шийдвэрийг шуурхай гаргахад хуулийн төсөл чиглэж байна.

Төслийн зохицуулалтын хугацаа таван жил.

Г.Дамдинням сайд ирэх жил 100 сая тонн нүүрс экспортлох төлөвтэй, шатахууны хэрэглээ 20 орчим хувиар өсөх тул нефтийн бүтээгдэхүүний хэрэглээ ойрын таван жилд хоёр дахин нэмэгдэхийг онцолсон.

Тэрбээр нөөцийн сав бэлтгэх, нөөц бүрдүүлэх, дэд бүтцээ хөгжүүлэх, аж ахуйн нэгжүүдэд хөнгөлөлттэй зээл олгох талаар мэдээлэв.

Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Соронзонболд төслийг дэмжиж, шатахууны нөөцийн сав барих, эргэлтийн хөрөнгө санхүүжүүлэхэд нийтдээ 1 их наяд 60 тэрбум төгрөг шаардлагатайг хэлж, Монголбанктай зохицуулалт хийсэн эсэхийг асуусан.

Хуулийн төсөлд Монголбанк стратегийн ач холбогдол бүхий бүтээгдэхүүний хангамжийг дэмжиж, газрын тосны бүтээгдэхүүн импортлогч аж ахуйн нэгжид эргэлтийн хөрөнгийн хөнгөлөлттэй санхүүжилтийг репо арилжааны нөхцөлөөр олгох, агуулах, шилжүүлэн ачих байгууламж, дэд бүтцийг барих, өргөтгөхөд санхүүжилт олгох эрхийг хэрэгжүүлэхээр тусгасан.

Монголбанкнаас хэрэгжүүлж буй хүүгийн нэгдсэн бодлоготой нийцэх бөгөөд Засгийн газар, Монголбанканд ямар нэг өр үүсэхгүй гэж Г.Дамдинням сайд тайлбарлав.

Эдийн засгийн байнгын хорооны дарга Р.Сэддорж орон нутаг дахь нефтийн бүтээгдэхүүний хангамж, хүртээмжийн талаар тодруулсан бөгөөд 40 орчим суманд АИ92 авто бензиний хязгаарлалттай нийлүүлэлт байгааг сайжруулахад ажиллаж байгааг мэдээлэв.

Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 65 хувь нь хуулийн төслийг үзэл баримтлалын хүрээнд хэлэлцэхийг дэмжсэн бөгөөд санал, дүгнэлтээ чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар боллоо.

Энэхүү мэдээг хиймэл оюуны тусламжтай боловсруулав.