Энэ долоо хоногийн Мягмар, Лхагва гарагуудад Бээжин хотод зохион байгуулагдах “Бүс ба Зам” төслийн чуулганд оролцох, Хятадын төрийн тэргүүн Ши Жиньпинтэй уулзах зорилготой ОХУ-ын ерөнхийлөгч Владимир Путиний айлчлал эхлэх гэж байна.
Путиний айлчлалын гол зорилго нь Ямалын хойгоос олборлосон байгалийн хийг Монголоор дамжуулан Хятадын зах зээлд хүргэх Сибирийн Хүч-2 хоолойн төслөө Бээжингийн эрх баригчдаар зөвшөөрүүлэх гэж ажиглагчид дүгнэжээ.
Уг төсөл нь Украины дайнтай холбоотой эдийн засгийн хоригийн улмаас алдсан Европын хийн зах зээлийг Хятадын зах зээлээр орлуулах зорилготой юм.
Газпромын ерөнхийлөгч Алексей Миллер, Роснефтийн тэргүүн Игорь Сечин нар Путинийг дагалдан Бээжинд хүрэлцэн очихоор болсон байна.
“Миллер, Сечин хоёр хоёул Путинтэй хамт явж байгаа нь, саяхан тэд Монголчуудтай уулзсан нь ч бас үнэхээр гайхмаар” гэж Atlantic Council-ийн Global Energy Center хүрээлэнгийн судлаач Жозеф Вебстер ярьжээ.
Гэхдээ мэргэжилтнүүд Сибирийн Хүч-2 төслийн эдийн засгийн үр ашигт эргэлзэж байгаа.
Нэгдүгээрт, Украины дайнд туйлдсан Орос улс ийм том төслийг хэрэгжүүлж чадах эсэх нь эргэлзээтэй гэж тэд үзэж байна. Хоёрдугаарт, төсөл хэрэгжсэн ч сэргээгдэх эрчим хүч рүү хурдтай шилжиж буй Хятадын зах зээлээс хангалттай орлого олох баталгаагүй гэж үзэж байна.
Украины дайн эхлэхээс өмнө яригдаж эхэлсэн энэ төслийг талаар Бээжингийн Өвлийн олимпын наадмын нээлтэд очихдоо Путин Шитэй хэлэлцэж байжээ.
Тэр үеэс хойш Оросын тал төслийг эхлүүлэхэд бэлэн байгаагаа хэд хэдэн удаа илэрхийлсэн ч Бээжингийн эрх баригчид хариу өгөхгүй байгаа.
Энэ оны гуравдугаар сард Ши Жиньпинийг Москвад айлчлах үеэр асуудлыг дахин сөхсөн ч Хятадын тал шийдвэртэй хариу өгөөгүй юм.
Дараа нь тавдугаар сард ОХУ-ын ерөнхий сайд Михаил Мишустин Бээжинд айлчлахдаа төслийн талаар дахин ярилцаад мөн хариу амлалт авч чадаагүй буцсан байна.
Хоёр улс зүүн Сибириэс байгалийн хий дамжуулах Сибирийн Хүч-1 төслийг 2019 онд нээсэн нь 2025 онд бүрэн хүчин чадлаараа буюу жилд 38 тэрбум шоо метр хий дамжуулдаг болох юм.
Энэ төслийг хоёр орны удирдагчид 2014 онд Орос улс Крымийн хойгийг Украинаас булаан эзэлж, зүүн Украинд салан тусгаарлах дайн эхлүүлсний дараахан тохиролцож байжээ.
Газарзүйн байрлалын хувьд Европын зах зээлд илүү ойр дөт Ямалын хойгийн ордоос Хятад руу татах хоолойн дээд багтаамж жилд 50 тэрбум шоо метр байх юм.
BCM Global Markets хөрөнгө оруулалтын компанийн тооцоолсноор Сибирийн Хүч-2 төсөл хэрэгжвэл Газпромд жилийн $12 тэрбумын орлого оруулж, Оросын засгийн газарт $4.6 тэрбумын татварын орлого оруулах гэнэ.
Энэ нь 2023 оны Оросын нийт эрчим хүчний салбараас олж буй сарын дундаж орлогын талд ч хүрэхгүй хэмжээ юм. Гэхдээ Өрнөдийн эдийн засгийн хоригт орсон энэ хүнд цаг үед голохоор орлого биш гэж судлаачид үзэж байна.
Нөгөө талд Хятад улс эрчим хүчний аюулгүй байдлаа сайжруулахын хажуугаар сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрт эрчимтэй шилжиж байгаа. Хятадын байгалийн хийн зах зээлд Оросын нийлүүлэлт багахан хэсгийг эзэлдэг.
Одоо тус улс байгалийн хийн хэрэгцээгээ Туркменистанаас татсан хоолойгоор хангахаас гадна шингэрүүлсэн хэлбэрээр Катар, АНУ, Австрали зэрэг улсуудаас далайгаар авдаг.
Саяхан Хятад улс Туркменистанаас дөрөв дэх дамжуулах хоолой татах Line D төслийг эхлүүлсэн юм.
Үүнээс гадна 2030 он гэхэд Хятад улсын сэргээгдэх эрчим хүчний үйлдвэрлэл эрс нэмэгдэж, байгалийн хийн зах зээл нь хумигдах төлөвтэйг судалгаанууд харуулдаг.
