Уламжлалт сэтгүүл зүйд шинэ хэвлэл мэдээллийн нөлөөлөл
Шинэ хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл бий болсон нь уламжлалт сэтгүүл зүйд ихээхэн нөлөөлсөн. Сошиал медиа платформ болон иргэний сэтгүүл зүй бий болсон нь сэтгүүлчдийн мэдээллийн үүд сахигч байх уламжлалт үүргийг сорьсон. Шинэ хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл хөгжихийн хэрээр интернетэд холбогдсон хэн ч сурвалжлагч, сэтгүүлч болж, мэдээ, санал бодлоо дэлхийн үзэгчидтэй хуваалцах боломжтой болсон. Үүний үр дүнд уламжлалт хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд өөрчлөгдөж буй хэвлэл мэдээллийн орчинтой хөл нийлүүлэн алхахын тулд өөрсдийн бизнесийн загвар, мэдээлэх арга барилаа өөрчлөх шаардлагатай болсон.
Сэтгүүл зүй дэх технологийн үүрэг
Технологи нь сэтгүүлчдийн мэдээлэх, мэдээ түгээх аргыг өөрчилж байна. Хөдөлгөөнт сэтгүүл зүйгээс эхлээд дата сэтгүүл зүй хүртэл технологи нь сурвалжлага, өгүүллэгийн шинэ гарцыг нээж өгсөн. Дрон, виртуал бодит байдал, нэмэгдсэн бодит байдал зэрэг нь сэтгүүлчдэд өмнө нь хүрч байгаагүй газраас сурвалжлага хийх боломжийг олгож, үзэгчдэд гайхалтай туршлагыг бий болгосон. Үүний зэрэгцээ дижитал хэрэгсэл, платформууд олширч байгаа нь сэтгүүлчдэд итгэх, баталгаажуулах зэрэг шинэ сорилтуудыг бий болгож байна.
Дижитал эрин үеийн сэтгүүлзүйн ёс зүй
Дижитал эрин үе нь сэтгүүлчдэд ёс зүйн шинэ сорилтуудыг авчираад байна. Сошиал медиа, иргэний сэтгүүл зүй хөгжихийн хэрээр баримтыг уран зохиолоос салгах нь улам бүр хэцүү болсон. Сэтгүүлчид үнэн зөв, шударга мэдээлэхийн тулд цахим мэдээллийн ээдрээтэй ертөнцийг туулах ёстой. Үүний зэрэгцээ тэд эх сурвалжийн нууцлал, аюулгүй байдал, хувь хүн, нийгэмд үзүүлэх нөлөөллийг харгалзан үзэх ёстой болж байна.
Шинэ хэвлэл мэдээллийн эрин үеийн сэтгүүлзүйн ирээдүй
Шинэ хэвлэл мэдээллийн эрин үед сэтгүүлзүйн ирээдүй тодорхойгүй байна. Мэдээллийн байгууллагуудын уламжлалт бизнесийн загварууд тогтвортой байхаа больж, шинэ хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн өсөлт энэ салбарыг тасалдуулж байна. Гэсэн хэдий ч энэхүү тасалдал нь инноваци хийх, туршилт хийх боломжийг бий болгосон. Жишээлбэл, блокчэйн технологи, төвлөрсөн бус платформыг хөгжүүлэх нь санхүүжилт, мэдээ түгээх шинэ арга замыг санал болгож магадгүй юм.
Хэвлэл мэдээллийн шинэ эрин үед сэтгүүл зүйд тулгарч буй хамгийн том сорилтуудын нэг бол хуурамч мэдээ, ташаа мэдээлэл тархах явдал юм. Сошиал медиа, иргэний сэтгүүл зүй хөгжихийн хэрээр баримтыг уран зохиолоос салгах нь улам бүр хэцүү болсон. Сэтгүүлчид үнэн зөв, шударга мэдээлэхийн тулд цахим мэдээллийн ээдрээтэй ертөнцийг туулах ёстой. Дата сэтгүүл зүй, баримт шалгах хэрэгслийг ашиглах нь сэтгүүлчдэд энэ тал дээр тусалж чадна.
Сэтгүүл зүйд тулгарч буй өөр нэг сорилт бол мэдээллийн хэрэгсэлд итгэх итгэл буурсан явдал юм. Намын мэдээллийн хэрэгслүүд олширч, мэдээлэхдээ өрөөсгөл ойлголттой болсон нь уламжлалт мэдээллийн эх сурвалжид итгэх итгэлийг бууруулж байна. Үүнийг эсэргүүцэхийн тулд мэдээллийн байгууллагууд үнэн зөв, шударга, ил тод байдлын сэтгүүл зүйн стандартыг хадгалахын тулд ажиллах ёстой.
Эдгээр сорилтуудыг үл харгалзан энэ салбарт шинэчлэл, өөрчлөлт хийх боломж бас бий. Жишээлбэл, блокчэйн технологи, төвлөрсөн бус платформыг хөгжүүлэх нь санхүүжилт, мэдээ түгээх шинэ арга замыг санал болгож магадгүй юм. Энэ нь мэдээллийн байгууллагуудад контентоо илүү үр дүнтэйгээр мөнгөжүүлж, шинэ үзэгчдэд хүрэх боломжийг олгоно.
Мөн мэдээг танилцуулах, хэрэглэх арга барилд инноваци хийх боломж бий. Виртуал болон нэмэгдүүлсэн бодит байдал зэрэг иммерсив технологийг ашиглах нь үзэгчдэд шинэ туршлагыг бий болгож чадна. Ухаалаг утас, дижитал хэрэглүүрийг ашиглан сурвалжлага хийдэг хөдөлгөөнт сэтгүүл зүй буюу “можо” сэтгүүл зүйн улам бүр түгээмэл хэлбэр болоод байна.
Нэмж дурдахад, олон нийтэд тулгуурласан сэтгүүл зүй хөгжиж, үзэгчдийн оролцоог нэмэгдүүлэх санаачилга нэмэгдэж байгаа нь үзэгчидтэй итгэлцэл, хамтын ажиллагааг бий болгоход тусална. Мэдээллийн байгууллагууд мэдээлэх үйл явцад үзэгчдийг татан оролцуулж, санал хүсэлт, хэлэлцүүлэг хийх боломжоор хангаснаар мэдээний байгууллагууд үзэгчидтэйгээ илүү бат бөх харилцаа тогтоож чадна.
Шинэ хэвлэл мэдээллийн эрин үеийн сэтгүүлзүйн ирээдүй тодорхойгүй байж болох ч энэ салбарт шинэчлэл, өөрчлөлт хийх боломж бас бий. Мэдээллийн байгууллагууд шинэ технологи нэвтрүүлж, сэтгүүлзүйн өндөр стандартыг баримтлан, үзэгчидтэй илүү бат бөх харилцаа тогтоосноор хэвлэл мэдээллийн шинэ эриний сорилтуудыг даван туулж, урьд өмнөхөөсөө илүү хүчтэй, илүү хамааралтай болж чадна.
Эх сурвалж:
- Anderson, C. W. (2013). Journalism: The democratic craft in a digital age. Routledge.
- Boyd-Barrett, O. (2014). Digital journalism: A global perspective. University of Massachusetts Press.
- Chadha, K. (2019). Journalism in the Age of Digital Disruption: The Evolving Role of the Journalist in a Changing Media Environment. Routledge.
- Franklin, B. (2014). Journalism, sources, and credibility: New perspectives. Routledge.
- Franklin, B., & Eldridge, S. (2017). The Routledge Companion to Digital Journalism Studies. Routledge.
- Gillmor, D. (2016). We the Media: Grassroots Journalism By the People, For the People. O’Reilly Media.
- Newman, N., Fletcher, R., Levy, D. A. L., & Nielsen, R. K. (2016). Reuters Institute Digital News Report 2016. Reuters Institute for the Study of Journalism.
- Singer, J. B. (2014). Digitally enabled social change: Activism in the internet age. MIT Press.
