Нийтлэлч Mungun-тэй нэгэн шүүмжийн доор санал солилцох үед нэгэн хачирхалтай зүйл олж анзаарлаа. Энэ бол киночид болон үзэгчид хоорондын харилцааны асуудал.
Мөнгөн нийтлэлчийн үзэж байгаагаар “Монгол кинонд Монгол үзэгчид хэрэгтэй болохоос, Монгол үзэгчдэд Монгол кино хэрэггүй” гэхэд өөрийн эрхгүй зэвүү хүрснийг нуух юу байна. Гэвч, ийнхүү ад үзэгдэх болсон явдлын гол өдөөгч нь бол мэдээж МУУ КИНО. Киночид нь муу кино хийж байгаа байдал нь үзэгчдээ үл хүндлэж буй хэрэг хэмээн нийтлэлч маань үзэгч олноо зүй ёсоор төлөөлөн илэрхийлсэн юм.
Арга ч үгүй биз дээ. Цаг зав, мөнгө хөрөнгөө зарцуулан байж, оюун бодол, зүрх сэтгэлээ зориулан байж Монгол киног үзэхэд, ямар нэгэн эерэг мэдрэмж төрөхийн оронд мөнгөндөө харамссан, ой гутсан хүмүүс нь “дахин хэзээ ч Монгол киног өөрөө ч үзэхгүй, муу санасан хүндээ ч зөвлөхгүй” хэмээн хоцордог нь өнөөгийн бодит байдал билээ.
Нэг талаас үзэгчид нь киночдоос хүндлэл хүсэж байгаа бол нөгөө талаас киночид нь үзэгчдээсээ мөн л яг адил хүндлэл хүсдэг. Галын шугамын хоёр талд гарсан хоёр өстөн дайсан харилцан үзэн ядалттай байгаа цагт, нэг тал нь бүр мөсөн үгүй болсноор л дайн ялалтаар дуусдаг. Гэтэл бүр мөсөн Үзэгчгүй эсвэл Киночингүй болох нь ялалт мөн үү?
Тахиа өндөг хоёрын аль нь анхдагч вэ? гэх асуудалтай адил, ижил бардам зантай үзэгчид ба киночид хоёрын хэн нь түрүүлж бууж өгөх ёстой вэ? гэх хэзээ ч шийдэгдэхгүй “хурц зөрчилтэй дотно харилцааны” мөнхийн энэ асуудлыг хялбархан шийдэх боломж байна
Хайрын кино болгонд үзэгчдийнхээ сэтгэлийг гижигддэг “дотно харилцааны асуудлыг” үнэн хэрэг дээр яг хэн нь шийдэж өгдөг вэ?
Хэн нь амиа хорлож, хэн нь уйлж унжиж, хэн нь бардам ялалт байгуулах эцсийн үр дүнг яг хэн шийддэг вэ? Ромео юу? Навчаа юу? Зөв хариулт бол “эдгээрээс хэн нь ч биш!” – учир нь уг ертөнцийн “бурхнаас ч илүү эрх мэдэлтэй ганцхан хүн байдаг”. Тэр эрх мэдэлтэн нь өнөө зохиолч эсвэл найруулагч гэдгийг киночдоос илүү мэдэх хүн үгүй билээ. Тиймээс Монгол үзэгчдийнхээ сэтгэлийг эзэмдэх эхний алхамыг Монгол киночид л түрүүлж хийхээс өөр гарцгүй.
Өөрөөр хэлбэл киночид нь бардам зангаа дарж, түрүүлж буулт хийснээр, үзэгчдийнхээ хэлж буй үг, хүсэж буй сэтгэл, зааж буй аргыг нь гүйцэлдүүлэх учиртай, үүнд харин “бууж өгсөн мэт” худал жүжиглэж хэрхэвч болохгүй.
Эцсийн эцэст үзэгчид маань бидний л адил нэг л эрхэм зүйлийг хүсэж байгаа билээ – Цээж нэвт сүлбэх зэвээр зүрхийг нь тасдах бус, дэлгэцээр дамжуулан үзэгчдийн зүрхийг нь эзэмдэн, дэлхийг дахин байлдан дагуулах Монгол кинотой болохыг л Монголчууд бүгд хүсэх билээ.
Үзэгчдийнхээ илтгэлийг олж, сэтгэлийг нь эргүүлж авахын тулд киночид нь аливаа шүүмжид эерэгээр хандаж, шүүмж бичсэн нэгнээ хүндлэн үгийг нь сайтар авч, гаргасан алдааныхаа талаар уучлалт гуйж, хүний ба өөрийн илэрсэн зөрчлийн тухай илт тод ярилцах байдлаар өндөр хариуцлага хүлээж суралцах хэрэгтэй байна. Ингэсний хариуд үзэгчид нь тэднийг огтхон ч хуурах, доромжлох эсвэл үл хүндлэх санаа сэдэлгүй гэдгийг нь ухаарч, итгэл төрснөөр халамж үзүүлэн, хараахан сайнгүй байгааг хүлээн зөвшөөрч, сул дорой үед нь өөд татан, дэмжих сэтгэлээр Монгол кино бүрийг нь хооронд нь харьцуулан тамшаалж үзэх зэргээр харилцан ашигтай тэнцвэр тогтох болно.
Дүгнэж хэлвэл, киночид нь сайн ч, адгийн ч шүүмжид эерэгээр бөгөөд хүлээцтэй хандаж суралцах, сэтгэгдэл бүрийг нь анзаарч хариу өгөх ба мэргэжлийн шүүмжлэгч, урлаг судлаачдаа өсгөн бойжуулах нь Монгол киноны хөгжлийн дөнгөж гарааны үе шатан дээр дэлхийн кино урлагийн туршлагаас эргэн харж, бусдын алдаан дээр суралцаж, бусдын алдааг дахин давтахгүй байх л ухаалаг цорын ганц зөв гарц нь нээлттэй байна.
#КиноныШүүмж
Эх сурвалж: Монгол Кино Продюсер фэйсбүүк акаунт